ENA - odszkodowanie za niesłuszne zatrzymanie

W przekonaniu Sądu Apelacyjnego roszczenie o zapłatę odszkodowania i zadośćuczynienia za niewątpliwie niesłuszne zatrzymanie do ENA ocenia się według prawa cywilnego, a więc stosuje się również zasadę ciężaru dowodzenia z art. 6 k.c. Niczego w tej kwestii nie zmienia ostatni argument apelującego, że w przepisach polskich, jak i unijnych brak jest uregulowania w zakresie dochodzenia zadośćuczynienia i odszkodowania związanego z wykonaniem ENA. Nie została dotychczas uregulowana możliwość wystąpienia przez stronę polską wykonującą decyzje sądową z roszczeniem regresowym do strony niemieckiej, która tą decyzję wydała. W związku z tym zasadne wydaje się kierowanie powołaną już zasadą, zgodnie z którą każde państwo ponosi odpowiedzialność za swoje decyzje i brak jest podstaw, aby za błędy państwa wydającego nakaz aresztowania odpowiedzialność ponosił polski Skarb Państwa.

Wystarczy w tym miejscu wskazać choćby na przepis art. 589u k.p.k., regulujący kwestię odpowiedzialności za szkody wyrządzone w związku z wykonaniem postanowienia o zatrzymaniu dowodów lub zabezpieczeniu mienia. Zgodnie z treścią art. 589u § 1 k.p.k. jeżeli Skarb Państwa ponosi odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną w związku z wykonaniem orzeczenia o zatrzymaniu dowodów albo mającego na celu zabezpieczenie mienia, wydanego przez organ sądowy państwa członkowskiego Unii Europejskiej, Skarb Państwa występuje do właściwego organu tego państwa o zwrot kwoty pieniężnej stanowiącej równowartość wypłaconego odszkodowania.

Wydaje się, że nie jest wykluczone późniejsze dochodzenie przez polski Skarb Państwa kwoty wypłaconego odszkodowania od strony niemieckiej, tj. właściwego organu państwa wydania orzeczenia. Jaki to będzie organ, powinno wynikać z przepisów obowiązujących w tym państwie, choć niewątpliwie najbardziej korzystne jest de lege ferenda rozwiązanie ewentualnych kontrowersji przez stosowne uzgodnienia między zainteresowanymi państwami.

Reasumując, w przekonaniu Sądu Apelacyjnego zasada ryzyka obejmuje również działania polskich organów ścigania i wymiaru sprawiedliwości, zmierzające do wykonania europejskiego nakazu aresztowania, wydanego przez organ sądowy państwa członkowskiego UE. W takiej sytuacji odpowiedzialność odszkodowawcza Skarbu Państwa za szkody wyrządzone przez władzę publiczną, in concreto - niewątpliwie niesłuszne zatrzymanie do ENA, jest realizacją zasady ustawy zasadniczej (41 ust. 5 Konstytucji RP) oraz postanowień Europejskiej konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności (art. 5 ust. 5.), słowem - jest standardem demokratycznego państwa prawa.

Wyrok SA w Szczecinie z dnia 26 marca 2009 r., II AKa 1/09

Standard: 6587 (pełna treść orzeczenia)