Właściwość sądu do rozpoznania zażalenia na postanowienie w przedmiocie środka zapobiegawczego (art. 252 k.p.k.)

Zgodnie z treścią art. 252 § 2 k.p.k. zażalenie na postanowienie prokuratora w przedmiocie środka zapobiegawczego rozpoznaje sąd rejonowy, w którego okręgu prowadzi się postępowanie. Jest to przepis, który w sposób odmienny reguluje właściwość organu do rozpoznania zażalenia na postanowienie prokuratora, stanowiąc wyjątek od reguły wyrażonej w art. 329 § 1 k.p.k. Umiejscowienie tego ostatniego przepisu w rozdziale 38 zatytułowanym "Czynności sądowe w postępowaniu przygotowawczym", ale też jego treść: "Przewidzianych w ustawie czynności w postępowaniu przygotowawczym dokonuje na posiedzeniu sąd powołany do rozpoznania sprawy w pierwszej instancji, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej" dowodzi, że dotyczy on czynności sądowych w postępowaniu przygotowawczym. Do tych należy m.in. rozpoznanie zażalenia na postanowienie prokuratora, co do środków zapobiegawczych. Właściwość miejscowa sądu sprawującego w tym przypadku kontrolę została jednak uregulowana w sposób zapewniający możliwość bezzwłocznego rozpoznania środków odwoławczych bez konieczności ekspedycji akt sprawy do sądu właściwego do rozpoznania sprawy. Wyrażony w ten sposób expressis verbis pragmatyczny i funkcjonalny sposób uregulowania właściwości do rozpoznania środka odwoławczego, będący odstępstwem od ogólnej reguły, stanowi punkt wyjścia do rozważań analizowanej sytuacji procesowej.

Semantyczna wykładnia zwrotów zawartych w art. 252 § 2 k.p.k. ("w którego okręgu prowadzi się postępowanie") i w art. 329 § 1 k.p.k. ("w postępowaniu przygotowawczym") wskazuje, iż rozpoznanie zażalenia na postanowienie prokuratora w przedmiocie środka zapobiegawczego przez właściwy funkcjonalnie sąd rejonowy dotyczy etapu postępowania przygotowawczego.

Z chwilą zamknięcia postępowania przygotowawczego i wniesienia aktu oskarżenia do właściwego rzeczowo i miejscowo sądu dochodzi również do zmiany właściwości organu posiadającego kompetencje do kontroli stosowanych w toku postępowania przygotowawczego środków zapobiegawczych (tak również SA w Katowicach w postanowieniu z dnia 19 października 2012 r.,  II AKz 641/12).

Stan zawisłości sprawy przed sądem okręgowym powoduje ustanie kompetencji sądu rejonowego do rozpoznania zażalenia na postanowienia prokuratora w przedmiocie środków zapobiegawczych.

Zaprezentowana argumentacja znajduje również potwierdzenie w wykładni systemowej, zwłaszcza w treści zdania drugiego art. 344 k.p.k. w zw. z art. 253 § 1 k.p.k., który wprost konstytuuje uprawnienie, ale i obowiązek sądu do rozstrzygnięcia w przedmiocie stosowania zarówno izolacyjnych środków zapobiegawczych, jak również, w razie potrzeby, innych środków zapobiegawczych.

Postanowienie SA w Katowicach z dnia 27 marca 2013 r., II AKz 168/13

Standard: 6500