Zaznajomienie podejrzanego z materiałami postępowania przygotowawczego

Przepis art. 321 § 1 k.p.k., że o terminie końcowego zaznajomienia z materiałami postępowania prowadzący postępowanie powiadamia podejrzanego i jego obrońcę, co ma umożliwić im zapoznanie się z całością materiału sprawy przed skierowaniem jej do sądu, a co się z tym wiąże - przygotowanie odpowiedniej linii obrony, jak również zapewnienie wpływu na zgromadzony materiał dowodowy przez możliwość składania wniosków o uzupełnienie śledztwa w trybie art. 321 § 5 k.p.k., a przez to wyjaśnienie ewentualnych niejasności, wątpliwości lub sprzeczności wyłaniających się na tle zebranych dowodów.

Pełny dostęp do akt postępowania karnego oraz możliwość zapoznania się z jego wynikami są warunkiem rzeczywistej obrony. Prawo dostępu do materiału dowodowego wywodzone jest bezpośrednio z art. 42 ust. 2 Konstytucji oraz art. 6 ust. 1 EKPC i stanowi ono jeden z istotnych elementów prawa do obrony (por. wyrok TK z dnia 3 czerwca 2008 r., K 42/07).

Końcowe zaznajomienie z materiałami postępowania przygotowawczego możliwością przejrzenia akt podejrzany i jego obrońca z reguły po raz pierwszy w toku postępowania przygotowawczego zyskują pełny dostęp do całości zgromadzonego w tym postępowaniu materiału dowodowego, a zatem po raz pierwszy uzyskują również możliwość podjęcia w pełnym zakresie działań obronnych związanych z jednej strony z kwestionowaniem zgromadzonego już materiału dowodowego, z drugiej zaś z realizacją przysługującej im inicjatywy dowodowej, choćby w celu uzupełnienia tego materiału.

Końcowe zaznajomienie z materiałami postępowania przygotowawczego w żadnym zatem razie nie może być uznane za czynność o charakterze formalnym, której pominięcie nie wywołuje żadnych negatywnych konsekwencji procesowych.

W końcowym zaznajomieniu z materiałami postępowania przygotowawczego nie chodzi wyłącznie o możliwość zapoznania się przez podejrzanego i obrońcę ze zgromadzonym materiałem dowodowym, lecz również w istotnym stopniu o następującą w toku czynności zaznajomienia prezentację podejrzanemu i obrońcy przez prowadzącego postępowanie przygotowawcze tych materiałów, dzięki czemu uzyskują oni wiedzę dotyczącą oceny tego materiału dowodowego przyjętej przez organ procesowy. W ten sposób obrona jeszcze na etapie postępowania przygotowawczego może podjąć konkretne działania zmierzające do podważenia wskazanej oceny czy też dostarczenia nowego materiału dowodowego, który mógłby tę ocenę zmodyfikować lub podważyć.

Postanowienie SA w Gdańsku z dnia 8 stycznia 2019 r., II AKz 1077/18

Standard: 25908 (pełna treść orzeczenia)

Obrońca oskarżonego pomimo powtórnego awizowania pisma nie podjął, zaś pismo adresowane bezpośrednio na adres oskarżonego zostało odebrane w dniu 29 maja 2017 r., przez dorosłego domownika (konkubinę). Tym samym nie można uznać, aby oskarżonemu lub jego obrońcy uniemożliwiono dokonanie czynności, o których mowa w art. 321 § 1, § 3 oraz § 5 k.p.k., i to nawet pomimo tego, że akt oskarżenia został przesłany do Sądu Okręgowego wcześniej. Nie sposób jest bowiem uznać, aby zupełna bezczynność oskarżonego i jego obrońcy w podejmowaniu działań związanych z obroną, w tym także poprzez zapoznanie się z materiałami śledztwa, mogła uzasadnić dalsze przedłużenie czasu trwania postępowania w niniejszej sprawie, w szczególności poprzez dokonanie przekazania sprawy w celu uzupełnienia śledztwa w trybie art. 344a § 1 i § 2 k.p.k.

Postanowienie SA w Katowicach z dnia 9 sierpnia 2017 r., II AKz 507/17

Standard: 25907