Klauzula niekaralności (art. 229 § 6 k.k.)
Przekupstwo; udzielenie korzyści (art. 229 k.k.)
Żeby zobaczyć pełną treść należy się zalogować i wykupić dostęp.
Warunkami skorzystania przez sprawcę czynnej korupcji z przywileju tzw. klauzuli niekaralności zawartej w § 6 art. 229 kodeksu karnego są: przyjęcie korzyści majątkowej lub jej obietnicy przez osobę pełniącą funkcję publiczną; zawiadomienie przez sprawcę organów ścigania zanim organ ten dowiedział się o fakcie przestępstwa z innego źródła; ujawnienie wszystkich istotnych okoliczności przestępstwa.
Nie jest istotne, jakie motywy i pobudki kierowały sprawcą, który zdecydował się na dokonanie zawiadomienia, choć istnieje orzecznictwo stawiające wymóg by przyznanie nie pozostawało w związku z toczącym się przeciwko sprawcy postępowaniem karnym (SN w wyroku z dnia 22 kwietnia 1971 r., II KR 213/70, OSNKW 1971, nr 9, poz. 129 Komentarz do art. 229 kk Mozgawa M. (red.), Budyn-Kulik M., Kozłowska-Kalisz P., Kulik M, Kodeks Karny Komentarz WK, 2015).
Ideą tego przepisu jest rozbicie solidarności przestępczej między udzielającym korzyści lub obietnicy, a przyjmującym ją. Klauzula niekaralności ma stanowić dla organów ścigania skuteczne narzędzie. Mogą one bowiem posiadać informacje o przekupstwie osób pełniących funkcje publiczne, jednak ich potwierdzenie jest często żmudne i czasochłonne, a jednocześnie nie dające rezultatów w postaci wiarygodnego materiału dowodowego. Klauzula niekaralności ma za zadanie motywować osoby dające łapówki przekupnej osobie pełniącej funkcję publiczną, zaś ta motywacja – ze względu na poziom integracji sprawców korupcji – musi być maksymalnie silna (niepodleganie karze) (P. Wiatrowski „Łapownictwo czynne i warunki niekaralności sprawcy w kodeksie karnym”, Prokuratura i Prawo 7-8, 2008).
Pouczenie dokonane przez funkcjonariusza Policji o możliwość uniknięcia odpowiedzialności karnej, nawet w toku czynności operacyjnych, zdaniem Sądu nie może być traktowane jako wywieranie nacisku. Udzielenie pouczenia o treści art. 229§6 kk stanowi praktyczne zastosowanie tego uregulowania, brak możliwości informowania jego treści powodowałoby, że de facto byłoby przepisem martwym i nie spełniałby swej roli, polegającej na rozbijaniu układu między udzielającym korzyści a osobą ją przyjmującą.
Wyrok SR w Giżycku z dnia 10 marca 2016r., V K 257/14
Standard: 6085 (pełna treść orzeczenia)
1. Dla skorzystania z klauzuli bezkarności określonej w art. 229 § 6 k.k. sprawca przestępstwa łapownictwa czynnego musi nie tylko zawiadomić organ powołany do ścigania przestępstw o fakcie przyjęcia przez osobę pełniącą funkcję publiczną korzyści majątkowej lub osobistej albo obietnicy korzyści, ale jednocześnie z zawiadomieniem ujawnić wszystkie istotne okoliczności przestępstwa, zanim organ ten uzyska procesową wiedzę o przestępstwie.
2. Złożenie wyjaśnień w charakterze podejrzanego przez sprawcę przestępstwa łapownictwa czynnego, w których ujawnia on fakt przyjęcia korzyści majątkowej lub osobistej albo ich obietnicy przez osobę pełniącą funkcję publiczną, w sytuacji gdy organ ścigania nie ma w dacie tej czynności procesowej informacji co do popełnienia tego przestępstwa, nie wyklucza, tylko ze względu na status procesowy osoby ujawniającej, możliwości zastosowania klauzuli niekaralności określonej w art. 229 § 6 k.k.
3. Zawarta w art. 229 § 6 k.k. klauzula bezkarności ma zastosowanie również do pojedynczych zachowań wypełniających znamiona przestępstw określonych w art. 229 § 1- § 5 k.k., także gdy stanowią one elementy czynu ciągłego (art. 12 k.k.), o ile sprawca korupcji czynnej spełni w odniesieniu do tych zachowań warunki wymienione w tym przepisie.
Przepis art. 229 § 6 k.k. określa dla sprawcy przestępstwa korupcji czynnej (lub: łapówkarstwa czynnego - art. 229 § 1-5 k.k.) warunki jego bezkarności w postaci:
a) przyjęcia korzyści majątkowej lub osobistej albo ich obietnicy przez osobę pełniącą funkcję publiczną;
b) zawiadomienia przez sprawcę organu powołanego do ścigania przestępstw o przyjęciu tej korzyści lub obietnicy, zanim organ ten się o fakcie przestępstwa dowiedział;
c) ujawnienia wszystkich istotnych okoliczności przestępstwa.
Niewątpliwie przepis art. 229 § 6 k.k. określający niekaralność sprawcy przestępstwa łapownictwa czynnego (czynnej korupcji) jest przepisem prawa karnego, który ma wyjątkowy charakter. Pozwala przy spełnieniu warunków w nim określonych na bezkarność sprawcy przestępstwa łapownictwa czynnego, a więc na przyznanie "dobrodziejstwa" niekaralności za zachowanie, które wyczerpuje znamiona przestępstwa z art. 229 § 1-5 k.k.
Celem tej regulacji, wprowadzonej w życie ustawą z dnia 13 czerwca 2003 r. o zmianie ustawy - Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 111, poz. 1061), było umożliwienie sprawniejszej walki z korupcją osób pełniących funkcje publiczne, poprzez przerwanie solidarności uczestników korupcji, o ile sprawcy przestępstwa korupcji czynnej zdecydują się na współpracę z organami ścigania na warunkach określonych w tym przepisie.
Regulacja ta została podyktowana względami praktycznymi oraz potrzebami organów procesowych w zakresie wykrywania i udowadniania przestępstw korupcyjnych, przy czym jej ostrze zostaje skierowane przeciwko sprawcy łapownictwa biernego, albowiem na osobie pełniącej funkcję publiczną ciąży obowiązek ochrony interesu publicznego.
Zarówno wyjątkowość tej regulacji, stanowiącej wyłom od zasady odpowiedzialności karnej za popełnienie przestępstwa, jak i jej gwarancyjny charakter (przyznaje określone uprawnienie dla sprawcy przestępstwa po spełnieniu warunków wymienionych w tym przepisie) nakazują przeprowadzenie ścisłej wykładni tego przepisu (z uwzględnieniem reguły interpretacyjnej exceptiones non sunt extendendae), i tylko w sytuacji, gdyby końcowym efektem przeprowadzonego procesu odkodowania normy była wątpliwość co do zakresu stosowania, to należałoby stosować - dopuszczalną także na gruncie prawa materialnego karnego - regułę in dubio pro reo.
Wyrok SN z dnia 26 stycznia 2015 r., II KK 186/14
Standard: 13395 (pełna treść orzeczenia)