Wniesienie skargi na czynność komornika do sądu niewłaściwego
Odrzucenie skargi na czynność komornika (art. 767[3] k.p.c.) Wniesienie środka zaskarżenia do sądu niewłaściwego
Żeby zobaczyć pełną treść należy się zalogować i wykupić dostęp.
Dotychczasowa praktyka sądów w zakresie odrzucania skarg na czynności komornika wnoszonych do sądów niewłaściwych do ich rozpoznania i następnie przekazywanych do Sądów właściwych na gruncie obowiązujących przepisów, była jednolita. Wydawałoby się, iż praktykę tę zamierza zmienić Sąd Najwyższy stwierdzając w uchwale z dnia 5 listopada 2014 r. w sprawie III CZP 73/14, iż „Skarga na czynność komornika wniesiona do sądu niewłaściwego miejscowo podlega przekazaniu sądowi właściwemu postanowieniem (art. 200 § 1 k.p.c.); skargę wniesioną do sądu niewłaściwego miejscowo przed upływem przepisanego terminu uważa się za wniesioną z zachowaniem terminu.” Stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w tezie uchwały nie jest jednak przekonujące.
Stanowisko wyrażone przez Sąd Najwyższy w cytowanym wyżej akapicie nie jest dostatecznie jasne. Wynika bowiem z niego, iż wnoszący skargę winien uczynić jej adresatem Sąd właściwy do jej rozpoznania. Co natomiast w sytuacji, gdy adresatem uczyni Sąd niewłaściwy jako Sąd, który winien tę skargę rozpoznać? Sąd Najwyższy proponuje rozwiązanie, by w takiej sytuacji uznawać, iż skarga została wniesiona do Sądu z zachowaniem siedmiodniowego terminu do jej wniesienia. Sąd Najwyższy stwierdza przy tym, iż „wykluczyć należy zachowanie terminu wówczas, gdy skarga skierowana do sądu niewłaściwego zostanie wniesiona przed upływem przepisanego terminu do jakiegokolwiek sądu”. Sąd Najwyższy przy tym nie wyjaśnia, co należy rozumieć pod pojęciem „jakiegokolwiek sądu”. Czy jak w niniejszej sprawie Sąd Rejonowy Gdańsk – Północ w Gdańsku jest w rozumieniu tej uchwały „jakimkolwiek sądem”, czy też „sądem niewłaściwym”.
Jedną z gwarancji procesowych, jest prawomocność orzeczeń, w tym również prawomocność czynności komornika. Jest ona gwarancją należytej ochrony praw stron toczącego się postępowania egzekucyjnego. Przyjęcie, iż skarga wniesiona do Sądu niewłaściwego jest skargą wniesioną w terminie, powoduje, iż Sąd właściwy, sprawujący nadzór nad Komornikiem, nie będzie miał pewności, czy czynności komornika korzystają z waloru prawomocności. Konsekwencją takiego braku pewności może być sytuacja, iż następne decyzje, choćby przysądzenie własności nieruchomości sprzedanej w toku licytacji mogą następczo okazać się wadliwe z przyczyn niezależnych od Sądu właściwego. Na przykład Sąd właściwy nie będzie miał nigdy pewności, iż czynność opisu i oszacowania jest prawomocna, a od prawomocności tej zależy prawidłowość decyzji o wyznaczeniu terminu licytacji (art. 952 kpc). Podobnie rzecz ma się w przypadku prawomocności postanowienia o kosztach postępowania egzekucyjnego, które po uprawomocnieniu podlega wykonaniu bez zaopatrywania w klauzulę wykonalności (staje się tytułem wykonawczym) (art. 770 [1] kpc).
Konkludując należy zatem stwierdzić, iż skarga dłużnika na postanowienie Komornika z dnia 23 lutego 2015 r. została zarówno wniesiona, jak i skierowana do Sądu niewłaściwego. Termin do wniesienia skargi byłby zachowany, gdyby przed jego końcem skarga wpłynęła do sądu, który jest właściwy do rozpoznania zgodnie z art. 767 § 1 k.p.c. lub zaadresowana do tego sądu została oddana w polskim urzędzie pocztowym (art. 165 § 2 k.p.c.). W razie zatem wysłania środka zaskarżenia do sądu innego niż wskazany w wyżej wymienionym przepisie, termin, o którym mowa, będzie zachowany, jeżeli sąd ten przed upływem wspomnianego terminu przekaże skargę sądowi właściwemu lub zaadresowaną do sądu właściwego odda w polskim urzędzie pocztowym (postanowienia SN z dnia 24 września 1998 r. III CKN 772/98, z dnia 24 czerwca 2002 r. I PZ 55/02, uchwała SN z dnia 28 listopada 1987 r. III CZP 88/87, uchwała SN z dnia 26 stycznia 1999 r. III CZP 58/98).
Mając powyższe na względzie, należało uznać, iż skarga została wniesiona do Sądu właściwego po terminie, a zatem podlega ona odrzuceniu na podstawie art. 767 [3] kpc.
Postanowienie SR Gdańsk – Południe z dnia 23 listopada 2015 r., XII 1Co 1985/15
Standard: 5897 (pełna treść orzeczenia)
Skarga na czynność komornika wniesiona do sądu niewłaściwego miejscowo podlega przekazaniu sądowi właściwemu postanowieniem (art. 200 § 1 k.p.c.); skargę wniesioną do sądu niewłaściwego miejscowo przed upływem przepisanego terminu uważa się za wniesioną z zachowaniem terminu.
Do stosowania w postępowaniu egzekucyjnym art. 200 k.p.c. upoważnia art. 13 § 2 k.p.c. Podkreślić należy, że chodzi tu o stosowanie odpowiednie, a więc z uwzględnieniem modyfikacji wymaganej specyfiką postępowania egzekucyjnego i samej skargi na czynność komornika jako środka zaskarżenia.
Dostrzegając, że art. 200 k.p.c. stanowi o przekazaniu sprawy sądowi właściwemu, można rozważać, czy postępowanie ze skargi na czynność komornika jest sprawą, w szczególności w takim znaczeniu jaki temu pojęciu przypisał Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 5 czerwca 2008 r. III CZP 142/07).
Pojęcie sprawy w przepisach kodeksu postępowania cywilnego miewa różny zakres, ponadto, jak wynikało z przytoczonych wyżej orzeczeń Sądu Najwyższego, nie ma przeszkody dla skorzystania z tej podstawy prawnej przy przekazaniu sądowi nie tylko sprawy ale również niejako fragmentu sprawy, skoro Sąd Najwyższy rozstrzygał o tej podstawie prawnej przekazania wniosku o umorzenie postępowania egzekucyjnego. Ponadto samo postępowanie ze skargi na czynności komornika, mimo że jest elementem postępowania egzekucyjnego, toczy się przed sądem, który jednak w tym postępowaniu nie ma statusu organu egzekucyjnego, ale rozpoznając skargę sprawuje w ten sposób wymiar sprawiedliwości. Jeśli ponadto dostrzeże się, że skargę na czynność komornika wnieść może nie tylko dłużnik i wierzyciel, ale każdy, kogo prawa zostały naruszone wskutek czynności komornika lub jej niedokonania, wówczas pojęcie sprawy w postępowaniu egzekucyjnym może być rozumiane inaczej niż w postępowaniu rozpoznawczym; w szczególności dla osoby trzeciej postępowanie przed sądem ze skargi na czynność komornika wręcz stanowić będzie sprawę, a więc będącą przedmiotem postępowania całość.
Ustawowe pojęcie „wniesienia” skargi do sądu wykładać należy w powiązaniu z wynikającym z ustawy wskazaniem sądu, który skargę tę rozpoznaje. Chodzi więc tu o to, że adresatem skargi uczynić należy sąd, który jest właściwy do jej rozpoznania, czyli skarga powinna być skierowana do tego sądu. Jeżeli więc wnoszący skargę jej adresatem uczyni sąd niewłaściwy, to jest wskaże sąd niewłaściwy jako sąd, który skargę tę powinien rozpoznać i tak zredagowana skarga zostanie skierowana do tego sądu z zachowaniem terminu wynikającego z art. 767 § 4 k.p.c., a sąd ten przekaże ją do sądu właściwego, wówczas skargę tę uważać należy za wniesioną z zachowaniem terminu. Wykluczyć należy zachowanie terminu wówczas gdy skarga skierowana do sądu niewłaściwego zostanie wniesiona przed upływem przepisanego terminu do jakiegokolwiek sądu.
Uchwała SN z dnia 5 listopada 2014 r., III CZP 73/14
Standard: 48835 (pełna treść orzeczenia)