Droga sądowa w sprawach członkostwa w Polskim Związku Łowieckim (art. 33 ust. 6 Pr.łow.)
Droga sądowa w spawach wewnętrznych stowarzyszeń, związków, kościołów
Żeby zobaczyć pełną treść należy się zalogować i wykupić dostęp.
Zgodnie z treścią art. 33 ust. 6 prawa łowieckiego w sprawach utraty członkostwa w kole łowieckim, nabycia lub utraty członkostwa w Polskim Związku Łowieckim po wyczerpaniu postępowania wewnątrzorganizacyjnego albo od orzeczeń i postanowień kończących postępowanie dyscyplinarne stronom postępowania przysługuje, w terminie 14 dni od otrzymania rozstrzygnięcia kończącego postępowanie, odwołanie do sądu okręgowego, z zastrzeżeniem art. 42da ust. 3.
Zgodnie z treścią art. 33 ust. 6 ustawy z dnia 13 października 1995 roku Prawo łowieckie (Dz. U. z 2005 roku, Nr 127, poz. 1066 tekst jedn. z późn. zm.), w sprawach nabycia lub utraty członkostwa w Polskim Związku Łowieckim oraz utraty członkostwa w kole łowieckim zainteresowany może - po wyczerpaniu postępowania wewnątrzorganizacyjnego - dochodzić swoich praw na drodze sądowej. Komentowany przepis art. 33 ust. 6 ustawy prawo łowieckie nie formułuje przy tym konkretnego roszczenia, które może być realizowane w związku z utratą członkostwa.
Jak wskazał Sąd Najwyższy w postanowieniu z 20 czerwca 2007, II CSK 100/07, LEX nr 347287, nie ma znaczenia sam sposób sformułowania roszczenia zmierzającego do takiej ochrony w konkretnym przypadku. Drogi sądowej w omawianym zakresie nie wyłączają też przewidziane w art. 33 ust. 5 ustawy z 1995 roku - Prawo łowieckie kompetencje nadzorcze organów statutowych w stosunku do uchwał kół łowieckich.
Kwestie wyczerpania postępowania wewnątrzorganizacyjnego reguluje statut Polskiego Związku Łowieckiego. W paragrafach 170-172 reguluje on postępowanie wewnątrzorganizacyjne. Przywołane przepisy określają procedurę postępowania przed organami pierwszej i drugiej instancji Polskiego Związku Łowieckiego, a jednocześnie wskazują też właściwość tych organów w poszczególnych kategoriach spraw. I tak § 171 ust. 1 Statutu Polskiego Związku Łowieckiego stanowi, że od uchwał organów Zrzeszenia bądź koła, podjętych w pierwszej instancji, zainteresowanemu członkowi Zrzeszenia przysługuje odwołanie. Odwołanie przysługuje od uchwał zarządu koła do walnego zgromadzenia koła, od walnego zgromadzenia koła do zarządu okręgowego, od zarządu okręgowego do okręgowej rady łowieckiej, od Zarządu Głównego i okręgowej rady łowieckiej do (...) (§ 171 ust. 1 i 2 pkt 1-4).
Zgodnie z § 11 pkt 2 Statutu (...), obowiązkiem członka jest przestrzeganie prawa łowieckiego, statutu i uchwał organów Zrzeszenia oraz zasad etyki i tradycji łowieckiej, a także kierowanie się zasadami koleżeństwa. Zasady koleżeństwa mają na tyle wysoką rangę, że ich rażące naruszenie powoduje wykluczenie z koła, o czym stanowi § 44 ust. 1 pkt 2 statutu. Pojęcie „zasady współżycia koleżeńskiego”, nie jest ustawowo ani statutowo zdefiniowane. Jest to zatem pojęcie niedookreślone, podobnie jak zasady współżycia społecznego, wymienione w kodeksie cywilnym. Oznacza to, że definicję tych zasad doprecyzowują organy stosujące prawo, myśliwi tworzący kolektyw koła łowieckiego i reguły doświadczenia życiowego. Nie ulega wątpliwości, że zasady współżycia koleżeńskiego to postępowanie zgodne z normami społecznymi, w zgodzie z interesem koła wszystkich członków. Trzeba mieć na uwadze szczególne, nadzwyczajne reguły wzajemnego zaufania, jakim obdarzają się myśliwi koła.
Przeprowadzone przez Sąd postępowanie dowodowe nie wykazało, aby postawione powodowi zarzuty, będące podstawą jego wykluczenia były zgodne z rzeczywistym stanem rzeczy, a co za tym idzie, aby mogły one stanowić przyczynę uzasadniającą podjęcie kwestionowanej przez powoda uchwały o jego wykluczeniu z dnia 4 czerwca 2017 r. Wskazane w uzasadnieniu tej uchwały przyczyny wykluczenia nie stanowiły bowiem przesłanek określonych w art. 44 ust. 1 pkt 2 Statutu (...). Stawiane powodowi zarzuty związane z jego niewłaściwym zachowaniem, naruszeniem zasad współżycia koleżeńskiego dyskredytowaniu Zarządu Koła, a także naruszeniu dobrych obyczajów i zasad etyki łowieckiej polegających na grożeniu Prezesowi Zarządu i koledze J. K., odnoszeniu się w sposób obraźliwy do kolegi B. Ł. (2) oraz, kwestionowaniu treści protokołu, opuszczeniu w sposób ostentacyjny obrad, a także skierowaniu do Zarządu Okręgowego (...) skargi, nie może być w ocenie Sądu ocenianie w kategorii rażącego naruszenia zasad współżycia koleżeńskiego, dobrych obyczajów bądź zasady etyki i tradycji łowieckiej. Strona pozwana w tym zakresie wykazała się bierną postawą i nie naprowadziła tego rodzaju dowodów, które potwierdziły by stawiane powodowi zarzuty, a co za tym idzie w żaden sposób nie wykazała tego rodzaju zachowań powoda.
Wyrok SO w Zielonej Górze z dnia 10 października 2018 r., I C 46/18
Standard: 16915 (pełna treść orzeczenia)
Zgodnie z art. 33 ust. 6 prawa łowieckiego w brzmieniu w znajdującym zastosowanie w sprawie, w sprawach nabycia lub utraty członkostwa w Polskim Związku Łowieckim oraz utraty członkostwa w kole łowieckim zainteresowany może - po wyczerpaniu postępowania wewnątrzorganizacyjnego - dochodzić swoich praw na drodze sądowej. Przepis nie wskazuje, w jaki sposób członek koła łowieckiego może poszukiwać ochrony sądowej przed bezpodstawowym wykluczeniem z koła, należy przyjąć, że interes ten zrealizuje powództwo o uchylenie uchwały, uzasadnione twierdzeniami faktycznymi o bezpodstawności wykluczenia z koła łowieckiego. Istotą sprawy jest rozpoznanie zarzutów uzasadniających wykluczenie członka z koła. W sytuacji, kiedy zarzuty nie zostały rozpoznane z przyczyn formalnych, więc kiedy Sąd stwierdza, że rozpoznanie przyczyn wykluczenia powoda z koła jest zbędne wobec nieprawidłowego przyjęcia, że decydują formalne przyczyny uchylenia uchwały, dochodzi do nierozpoznania istoty sprawy.
Sąd Apelacyjny nie podziela poglądu Sądu I instancji, że zgodnie z przeważającą częścią orzecznictwa Sądu Najwyższego, za datę doręczenia pisma, zawierającego oświadczenie o charakterze materialnoprawnym, w ramach doręczenia zastępczego, należy przyjąć datę upływu siedmiodniowego terminu od powtórnego awizowania przesyłki (art. 139 § 1 k.p.c. i § 8 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 12 października 2010 roku w sprawie szczegółowego trybu i sposobu doręczania pism sądowych w postępowaniu cywilnym).
Zawiadomienie o zgromadzeniu członków koła (także innych członków jakichkolwiek organów gremialnych) jest oświadczeniem o charakterze materialnoprawnym, prawidłowo wskazano, że do ustalenia chwili jego złożenia zastosowanie znajduje art. 61 k.c. O chwili złożenia oświadczenia woli decyduje jedynie możliwość zapoznania się z jego treścią. Nie znajdują zastosowania w odniesieniu do chwili złożenia oświad czeń woli przepisy procedury cywilnej, ponieważ normują sposób doręczania pism sądowych, więc art. 139 § 1 k.p.c., także przez analogię, ponieważ nie występuje luka w prawie materialnym. Orzecznictwo Sądu Najwyższego wskazane przez Sąd I instancji albo nie uzasadnia tezy o stosowaniu do ustalenia chwili doręczenia oświadczeń woli przepisów procedury cywilnej albo wyrażone poglądy mają charakter zupełnie odosobnionych. Ustalone orzecznictwo Sądu Najwyższego łączy chwilę złożenia oświadczenia woli - jak wskazano - z samą możliwością zapoznania się adresata z jego treścią. W szczególności podkreślano, że oświadczenie woli doręczone adresatowi w drodze awiza jest złożone z chwilą jego dokonania, jeżeli adresat już wówczas miał możliwość zapoznania się z treścią oświadczenia woli (przykładowo wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 kwietnia 2012 roku, V CSK 215/11). Kiedy dochodzi do pozostawienia pisma w placówce pocztowej z jednoczesnym poinformowaniem przez tzw. awizo o możliwości podjęcia przesyłki, za datę złożenia oświadczenia w ujęciu prawa materialnego należy uznać dzień, w którym nastąpiła pierwsza próba doręczenia pod właściwym adresem, potwierdzona pozostawieniem odpowiedniej informacji dla adresata (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 kwietnia 2012 roku, V CSK 215/11). W uzasadnieniu stwierdzono, że w rozumieniu art. 61 § 1 k.c. możliwość zapoznania się z treścią oświadczenia przez adresata nie może, z jednej strony, być utożsamiana z rzeczywistym zapoznaniem się przez niego z tym oświadczeniem (faktem zapoznania się), co oznacza, że skuteczne złożeniu oświadczenia woli następuje także, w sytuacji, w której co prawda adresat oświadczenia woli nie zna jego treści, ale miał realną możliwość zapoznania się z nią, gdyż doszła ona do niego w taki sposób, że mógł się z nią zapoznać.
Otrzymanie awiza (zapoznanie się z nim) - co podkreślono w orzecznictwie - nie jest równoznaczne z dojściem do adresata oświadczenia woli w taki sposób, że mógł on zapoznać się z jego treścią. Możliwość taka powstaje dopiero wówczas, gdy adresat oświadczenia w zwykłym biegu (rozwoju) zdarzeń uzyskał realną możliwość zapoznania się z treścią awizowanej przesyłki pocztowej, co wymaga udania się na pocztę. W wyroku Sądu Najwyższego z dnia 17 czerwca 2009 roku (IV CSK 53/09) uznano, że jeżeli z jakiejś przyczyny bezpośrednie doręczenie pisma na podstawie art. 61 § 1 k.c. było niemożliwe, to należy przyjąć, że adresat mógł zapoznać się z pismem w pierwszym dniu roboczym, w którym przesyłka mogła zostać odebrana na podstawie zaświadczenia pocztowego (tzw. awizo).
Powód domaga się uchylenia uchwały o jego wykluczeniu, powołując, jako jeden z argumentów, nieprawidłowe zawiadomienie o terminie walnego zgromadzenia. Z faktu, że powód nie został prawidłowo zawiadomiony o terminie zgromadzenia, wywodzi skutek prawny w postaci wadliwości uchwały. Na powodzie spoczywa ciężar dowodu faktu, że nie miał możliwości odbioru korespondencji w dniu awizowania i kolejnych, kiedy doszłoby do prawidłowego zawiadomienia o terminie walnego zgromadzenia. Należy wreszcie wskazać, że w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 28 lutego 2002 roku (III CKN 1316/00) stwierdzono, że adresat pisma zawierającego oświadczenie woli, aby się uchronić od skutków domniemania prawnego przewidzianego w art. 61 k.c., musiałby wykazać, że nie był w stanie zapoznać się z treścią oświadczenia. W tym aspekcie aktualność zachowuje orzecznictwo Sądu Najwyższego na kanwie składania oświadczeń woli z zakresu prawa pracy (przykładowo wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 grudnia 2012 roku, II PK 120/12 i orzecznictwo tam cytowane), w sytuacji, gdy pracownik, mając realną możliwość zapoznania się z treścią oświadczenia woli, z własnej woli, celowo nie podejmuje przesyłki zawierającej to oświadczenie, należy przyjąć, iż zostało mu ono skutecznie złożone.
Nawet jeżeli doszło do nieprawidłowego zawiadomienia powoda o terminie, należy zbadać, jaki wpływ ma ta sytuacja na możliwość realizacji przez powoda swoich praw. Za nadrzędną należy uznać sytuację, kiedy członek koła ma możliwość przygotowania się do zgromadzenia, którego przedmiotem jest jego wykluczenie. Nie istnieje jednak zapis Statutu ani przepis prawa, który z nieprawidłowością zawiadomienia członka koła o zgromadzeniu łączy wadliwość decyzji o jego wykluczeniu; nie sposób uzasadnić wniosku o bezwzględnej nieważności uchwały o wykluczaniu jedynie z tej przyczyny.
Oczywiście nieprawidłowość zawiadomienia członka o zgromadzeniu i nieistnienie wyjątkowych sytuacji, umożliwiających mimo tego przeprowadzenie zgromadzenia, powinno skutkować ponownym zwołaniem zgromadzenia, a w logicznej konsekwencji, niepodejmowaniem uchwał na wadliwie zwołanym zgromadzeniu. Powstaje jednak kwestia, jak ocenić uchwałę, która została podjęta wbrew procedurze, skoro żaden z przepisów prawa ani Statutu nie wiąże skutku takiego uchybienia z bezwzględną nieważnością (wadliwością) uchwały.
Celem sądowej kontroli decyzji organów samorządu łowieckiego jest ustalenie ich prawidłowości, słuszności, przy podjęciu w warunkach sprawiedliwości proceduralnej, umożliwiający zachowanie wszelkich praw uczestnikom zgromadzenia, w tym osobom, których dotyczą. Na tej płaszczyźnie należy przeprowadzić ocenę wpływu ewentualnej wadliwości zwołania walnego zgromadzenia na słuszność uchwały. Przykładowo inaczej należy ocenić sytuację, kiedy członek koła został zawiadomiony o terminie zgromadzenia na 13 dni przed, jednak o jego przedmiocie wiedział zdecydowanie wcześniej oraz sytuację, kiedy do zawiadomienia dochodzi na kilka dni przed zgromadzeniem, co przykładowo uniemożliwia obecność. Pewną wskazówką interpretacyjną mogą być przepisy kodeksu spółek handlowych dotyczące stwierdzenia nieważności uchwały zgromadzenia wspólników spółki z ograniczoną odpowiedzialnością albo akcyjnej. W orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjęto, że uchybienia formalne mogą stanowić przyczynę nieważności uchwał wspólników spółki z o.o., o ile miały wpływ na treść uchwały (przykładowo wyrok Sądu Najwyższego z 9 września 2010 roku, I CSK 530/09 i orzecznictwo szeroko tam cytowane, także wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 grudnia 2009 roku, III CSK 85/09, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 kwietnia 2016 roku, II CSK 441/15). Należy jednak mieć na uwadze, że w cytowanym wyroku Sądu Najwyższego z dnia 4 grudnia 2009 roku (III CSK 85/09) stwierdzono, że naruszenia art. 402 § 3 k.s.h. (zawiadomienie o terminie walnego zgromadzenia akcjonariuszy) należą niewątpliwie do naruszeń ustawowych regulacji proceduralnych zawsze doniosłych z punktu widzenia treści podjętej uchwały, tj. mogących mieć wpływ na jej treść w okolicznościach każdego konkretnego przypadku. Nie przesądzając ostatecznie tej kwestii, przy ponownym rozpoznaniu sprawy należy mieć na uwadze rozważenie ewentualnego wpływu uchybienia formalnego na wadliwość podjętej uchwały, oczywiście, jeżeli Sąd ustali, że powód został zawiadomiony o terminie zgromadzenia z uchybieniem postanowień statutu, więc jeżeli powód udowodnił, że nie miał możliwości zapoznania się z awizowaną przesyłką we właściwym terminie.
Nierozpoznanie istoty sprawy polega na nierozważeniu, czy powód został zawiadomiony o terminie zgromadzenia zgodnie z art. 61 k.c., wskutek przyjęcia błędnego poglądu prawnego. Jeżeli zostałoby ustalone, że powód nie udowodnił, że nie miał możliwości zapoznania się z oświadczeniem zawierającym informację o terminie zgromadzenia w datach pozwalających na przyjęcie prawidłowego zawiadomienia o zgromadzeniu, należy przyjąć, że został zawiadomiony prawidłowo o zgromadzeniu. Przy ustaleniu natomiast nieprawidłowego zawiadomienia powoda o terminie zgromadzenia należy rozważyć, czy miało to wpływ na treść uchwały i na zapewnienie powodowi praw do obrony swojego stanowiska. Przy przyjęciu prawidłowego zawiadomienia powoda o zgromadzeniu albo ustaleniu, że przy nieprawidłowym zawiadomieniu uchybienia formalne nie miały znaczenia, rozważeniu podlegały przyczyny wykluczenia powoda z koła. Rozważenie tych przyczyn powinno nastąpić przed Sądem I instancji i nie spełniają tego wymogu ustalenia faktyczne Sądu I instancji. Powyższe decyduje o nierozważeniu istoty sprawy, więc o uchyleniu zaskarżonego wyroku na podstawie art. 386 § 4 k.p.c. i jednocześnie stanowi wskazania co do dalszego postępowania, zgodnie z art. 386 § 6 k.p.c.
Wyrok SA w Szczecinie z dnia 15 marca 2017 r., I ACa 16/17
Standard: 10711 (pełna treść orzeczenia)
Standard: 36206