Regulamin utrzymania czystości i porządku na terenie gminy (art. 4 ust. 2 u.c.p.g.)

Art. 4 ust 1 pkt 6 u.c.p.g. Przypomnieć trzeba, że przepis ten uprawnia radę gminy do ustalenia obowiązków osób utrzymujących zwierzęta domowe, które mają chronić osoby trzecie przed zagrożeniem lub uciążliwością dla ludzi oraz przed zanieczyszczeniem terenów przeznaczonych do wspólnego użytku.

W tym kontekście prawidłowa interpretacja art. 4 ust. 2 pkt 6 u.c.p.g. powinna być taka, że na jego podstawie organ stanowiący gminy może nakładać konkretne obowiązki (nakazy lub zakazy) na właścicieli zwierząt, jednak obowiązki te muszą zmierzać do zapewniania ochrony przed zagrożeniem lub uciążliwością dla ludzi oraz przed zanieczyszczeniem terenów przeznaczonych do wspólnego użytku. W ramach tych obowiązków, nakazów lub zakazów dopuszczalne jest w szczególnych przypadkach wprowadzanie nawet ograniczeń - co do miejsc przebywania psów na terenie np. parku, zakazując, aby zwierzęta te np. wchodziły do konkretnych, jego wydzielonych miejsc. Poprzez wprowadzanie takich zakazów lub ograniczeń organ stanowiący gminy powinien chronić np. rośliny lub drzewa posadzone w parku.

Wyrok WSA z dnia 12 września 2024 r., II SA/Ke 416/24

Standard: 88240 (pełna treść orzeczenia)

Ograniczenia ustalane przez radę gminy nie mogą obejmować nieruchomości stanowiących własność osób utrzymujących zwierzęta domowe. Art. 4 ust. 2 pkt 6 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach  uprawnia radę gminy do określenia obowiązków w zakresie bezpieczeństwa i czystości w miejscach publicznych, a zatem wszelkie regulacje odnoszące się do miejsc nie będących miejscami publicznymi nie znajdują umocowania ustawowego (por. wyrok WSA w Bydgoszczy z dnia 21 marca 2018 r., II SA/Bd 1273/17, wyrok WSA w Gdańsku z dnia 3 lutego 2021 r., II SA/Gd 386/20).

Zgodnie z art. 4 ust.1 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach rada gminy, po zasięgnięciu opinii państwowego powiatowego inspektora sanitarnego, uchwala regulamin utrzymania czystości i porządku na terenie gminy, zwany dalej "regulaminem"; regulamin jest aktem prawa miejscowego.

Upoważnienie ustawowe określone w art. 4 ust. 2 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach określa materię podlegającą unormowaniu w drodze aktu prawa miejscowego. Z upoważnienia określonego tą normą wynikają zagadnienia, które prawodawca lokalny ma unormować dostosowując stanowioną regulację prawną do warunków miejscowych, przy czym taki akt prawa miejscowego ma stanowić materię dopełniającą wobec regulacji ustawowej bowiem jak stanowi Konstytucja ma być ustanowiony "na podstawie i w granicach ustawy".

Stosownie do brzmienia art. 4 ust. 2 pkt 6 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach Regulamin określa szczegółowe zasady utrzymania czystości i porządku na terenie gminy dotyczące m.in. obowiązków osób utrzymujących zwierzęta domowe, mających na celu ochronę przed zagrożeniem lub uciążliwością dla ludzi oraz przed zanieczyszczeniem terenów przeznaczonych do wspólnego użytku. Ww. przepis upoważnia zatem radę gminy do ustalenia w ramach Regulaminu sposobu postępowania ze zwierzętami w taki sposób, aby ich pobyt na terenie przeznaczonym do wspólnego użytku nie był uciążliwy oraz przede wszystkim nie zagrażał przebywającym tam osobom.

Art. 4 ust. 2 pkt 6 stanowi zaś, że regulamin określa szczegółowe zasady utrzymania czystości i porządku na terenie gminy dotyczące osób utrzymujących zwierzęta domowe, mających na celu ochronę przed zagrożeniem lub uciążliwością dla ludzi oraz przed zanieczyszczeniem terenów przeznaczonych do wspólnego użytku. Istotą tej regulacji jest zatem określenie obowiązków osób utrzymujących zwierzęta w taki sposób, aby osiągnąć skutki wyznaczone przez cele określone przez ustawodawcę.

Unormowanie z art. 4 ust. 2 pkt 6 przedmiotowej ustawy ma konstrukcję imperatywną. W art. 4 ust. 2 pkt 6 nie wymieniono bowiem (tak jak w innych punktach art. 4 ust. 2) wymagań lub czynności, które mają być zamieszczone w regulaminie, ale obowiązki osób utrzymujących zwierzęta domowe zakreślono granicami celów wymienionych w przepisie, tj. ochroną przed zagrożeniem lub uciążliwością dla ludzi oraz ochroną przed zanieczyszczeniem terenów przeznaczonych do wspólnego użytku.

Treść regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie gminy będącego aktem prawa miejscowego zgodnie z art. 94 Konstytucji RP powinna być ustanowiona na podstawie i w granicach upoważnienia zawartego w ustawie. Oznacza to konieczność ścisłego przestrzegania zakresu wynikającej z przepisu ustawy delegacji do wydania takiego aktu, dokładnego zastosowania dyrektyw wiążących lokalnego prawodawcę, a także zakaz powtarzania i modyfikowania, jak też naruszania obowiązujących przepisów ustawowych.

Regulamin utrzymania czystości i porządku nie może wykraczać poza materie przewidziane w art. 4 ust. 2 ustawy. Przepis ten ściśle określa zakres spraw, które mogą być przedmiotem unormowania uchwały rady gminy. Nie daje on prawa radzie gminy ani do stanowienia aktów prawa miejscowego regulujących zagadnienia inne niż wymienione w przywołanym przepisie, ani podejmowania regulacji w inny sposób niż wskazany przez ustawodawcę, gdyż oznaczałoby to wykroczenie poza zakres delegacji ustawowej. Wszelkie odstępstwa od katalogu sformułowanego w art. 4 ust. 2 ustawy przesądzają o naruszeniu przepisu upoważniającego, jak i konstytucyjnej zasady praworządności w zakresie legalności aktu prawa miejscowego, co stanowi istotne naruszenie prawa, którego skutkiem jest stwierdzenie jego nieważności w całości bądź w części.

Wyrok WSA z dnia 30 stycznia 2024 r., II SA/Kr 1598/23

Standard: 88232 (pełna treść orzeczenia)