Ważność testamentu sporządzonego za granicą
Testament własnoręczny (art. 949 k.c.)
Żeby zobaczyć pełną treść należy się zalogować i wykupić dostęp.
O ważności testamentu rozstrzyga co do zasady prawo ojczyste spadkodawcy z chwili dokonania tej czynności (art. 35 zd. 1 p.p.m.). Wyjątek dotyczy ważności testamentu ze względu na formę, gdyż z art. 1 Konwencji haskiej z dnia 5 października 1961 r. dotyczącej kolizji praw w przedmiocie formy rozporządzeń testamentowych mającego pierwszeństwo przed przepisami ustawy (por. postanowienia SN z dnia 26 września 2001 r., IV CKN 468/00 oraz z dnia 14 lutego 2013 r., II CSK 294/12), wynika, iż dla uczynienia zadość wymaganiom formalnym odnoszącym się do testamentu wystarczające było - mimo, że rozporządzenie testamentowe dotyczyło nieruchomości położonej w Polsce - dochowanie przez G. Ł. formy przewidzianej w prawie szwedzkim, gdzie zamieszkiwała i sporządziła testament (por. wyrok SN z dnia 15 maja 2009 r., III CSK 338/08).
Określone w Konwencji reguły dotyczące ważności testamentu pod względem formy mają zastosowanie niezależnie od tego, jakie składniki wchodzą w skład spadku (uchwała SN z dnia 31 maja 1975 r., III CZP 78/75), a zawarte w art. 1 Konwencji odesłanie do praw wewnętrznych dotyczy tylko prawa „merytorycznego”, a nie kolizyjnego (zob. postanowienie SN z dnia 14 lutego 2013 r., II CSK 294/12).
Postanowienie SN z dnia 25 stycznia 2018 r., IV CSK 221/17
Standard: 35759 (pełna treść orzeczenia)
Analizując kwestię skuteczności powyższego testamentu, należy zaznaczyć, że w dacie jego sporządzenia aktem prawnym obowiązującym w zakresie tzw. międzynarodowych norm kolizyjnych była ustawa z dnia 12 listopada 1965 roku Prawo prywatne międzynarodowe (Dz. U. Nr 46, poz. 290 z późn. zm.), która została uchylona przepisem art. 80 ustawy z dnia 04 lutego 2011 r. Prawo prywatne międzynarodowe (Dz. U. Nr 80, poz. 432).
Przepis art. 35 ustawy z dnia 12 listopada 1965 roku prawo prywatne międzynarodowe (w brzmieniu obowiązującym w dacie sporządzenia przedmiotowego testamentu), stanowił, że „o ważności testamentu i innych czynności prawnych na wypadek śmierci rozstrzyga prawo ojczyste spadkodawcy z chwili dokonywania tych czynności. Wystarcza jednak zachowanie formy przewidzianej przez prawo państwa, w którym czynność zostaje dokonana”. Jeszcze przed wejściem w życie nowej Ustawy Prawo prywatne międzynarodowe (z dnia 04 lutego 2011 roku), zawierającej w przepisie art. 66 ust.1 zapis normatywny treści: „Prawo właściwe dla formy testamentu i jego odwołania określa Konwencja dotycząca kolizji praw w przedmiocie formy rozporządzeń testamentowych, sporządzona w H. dnia 05 października 1961 r. (Dz. U. z 1969 r. Nr 34, poz. 284)”, Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 26 września 2001 roku , sygn. akt IV CKN 468/00 – LEX NR 52797 wskazał na to, że zastosowanie przepisu art. 35 Prawa prywatnego międzynarodowego stało się niemożliwe tj. wyłączone w wyniku przystąpienia przez Polskę w 1969 roku do sporządzonej w H. w dniu 05 października 1961 roku Konwencji dotyczącej kolizji praw w przedmiocie formy rozporządzeń testamentowych. Zatem przepisy tej Konwencji, a nie art. 35 Prawa prywatnego międzynarodowego określają prawo właściwe dla oceny formy testamentu (tak też wcześniej SN w uzasadnieniu uchwały z dnia 31 maja 1975 r., sygn. III CZP 78/75 – OSNCP 1976, Nr 2, poz. 33).
Wobec powyższego zgodnie z art. 1 wskazanej wyżej Konwencji dotyczącej kolizji praw w przedmiocie formy rozporządzeń testamentowych, rozporządzenie testamentowe jest ważne pod względem formy, m in. wówczas, gdy jest ona zgodna z prawem wewnętrznym miejsca, w którym spadkodawca dokonał rozporządzenia.
Postanowienie SR w Białymstoku z dnia 21 lutego 2014 r., II Ns 2002/13
Standard: 5403 (pełna treść orzeczenia)
Standard: 5404
Standard: 70461
Standard: 46920
Standard: 46921