Podmiotowe zwolnienia od podatku (art. 8 u.p.c.c.)

W doktrynie i orzecznictwie sądowym dokonuje się wyraźnego rozróżnienia pomiędzy instytucją wyłączenia a zwolnienia podatkowego. Wyłączenie jest stosowane wówczas, gdy zamiarem ustawodawcy jest wskazanie sytuacji, która – mimo istnienia stanu faktycznego lub prawnego powodującego powstanie obowiązku uiszczenia danej daniny publicznej – nie podlega takiemu obciążeniu. Mimo istnienia stanu faktycznego lub prawnego skutkującego powstaniem obowiązku podatkowego nie podlega on opodatkowaniu, czyli nie przekształca się w konkretne zobowiązanie podatkowe. Ustawodawca formułuje przy tym precyzyjnie warunki, które winny być spełnione w celu skutecznego zastosowania danego wyłączenia.

Zwolnienie podatkowe oznacza natomiast ograniczenie przedmiotowego lub podmiotowego zakresu opodatkowania. Wyłączenie z opodatkowania ma przy tym istotniejsze skutki niż zwolnienie, gdyż trwale ogranicza zakres stosowania danej ustawy podatkowej (zob. m. in. Z. Ofiarski, komentarz do art. 2 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, Lex 2012).

Wyróżnia się ponadto kategorię ulg podatkowych, które polegają na zmniejszeniu, odliczeniu czy obniżce, powodujących generalnie zmniejszenie podstawy opodatkowania albo wysokości podatku. Ulgi i zwolnienia to odrębne elementy konstrukcji podatku i dlatego nie należy ich utożsamiać. Przyjmuje się, że ulga nie wywiera tak daleko idących skutków, jak zwolnienie, ponieważ pomimo jej zastosowania dany podmiot lub przedmiot nadal będą podlegać opodatkowaniu.

Wyrok WSA z dnia 14 lutego 2020 r., III SA/Wa 1038/19

Standard: 87158 (pełna treść orzeczenia)

Z art. 8 pkt 6 u.p.c.c. wynika, że ze zwolnienia z obowiązku zapłaty podatku korzysta podmiot uczestniczący w dokonaniu czynności cywilnoprawnej, spełniający warunki ustawowe wskazane w przepisie, przy czym zwolnienie przysługuje z mocy prawa.

Art. 8 pkt 6 u.p.c.c. nie uzależnia zastosowania uregulowanego zwolnienia od złożenia wniosku przez stronę. Wykazanie, że strona czynności cywilnoprawnej spełnia przesłanki zwolnienia podmiotowego obliguje organ do umorzenia postępowania w przedmiocie określenia podatku od tych czynności.

Skoro zaistniały przesłanki zwolnienia podmiotowego uregulowanego w art. 8 pkt 6 u.p.c.c. i na skarżącym nie ciążył obowiązek podatkowy z tytułu nabycia samochodu, skarżący nie miał przymiotu strony postępowania legitymującego do udziału w postępowaniu. Brak podmiotu skutkuje umorzeniem wszczętego wobec skarżącego postępowania wymiarowego.

Wyrok WSA z dnia 8 listopada 2012 r., I SA/Ke 456/12

Standard: 87160 (pełna treść orzeczenia)