Dopuszczalność wznowienia postępowania w sprawie świadczeń pomocy społecznej na podstawie art. 145 k.p.a.

Przepisy kodeksu postępowania administracyjnego, w tym instytucja wznowienia postępowania, przewidziana w art. 145 k.p.a., w postępowaniu administracyjnym o świadczenia z pomocy społecznej mogą mieć zastosowanie wyłącznie wtedy, gdy nie ma miejsca żadna z podstaw zmiany lub uchylenia decyzji ostatecznej, wymienionych w przepisach ustawy o pomocy społecznej.

W orzecznictwie sądów administracyjnych dotyczącym powołanych przepisów ustawy o pomocy społecznej przyjmuje się, iż wszelkie zmiany sytuacji występujące w toku pierwotnego postępowania administracyjnego powinny zostać uwzględnione w decyzji kończącej to postępowanie. O ile jednak przed wydaniem decyzji organ o nich nie wiedział, to weryfikacja takiej decyzji może się odbyć zasadniczo w dwóch trybach. Pierwszy z nich ujęty jest w art. 106 ust. 5 ustawy o pomocy społecznej w związku z art. 6 pkt 16 tej ustawy, ale nie w części mówiącej o zmianie sytuacji rodzinnej lub dochodowej strony, ale w aspekcie uzyskania świadczenia na podstawie przedstawionych nieprawdziwych informacji. Jak już bowiem wskazano powyżej, za świadczenie nienależnie pobrane uważa się świadczenie pieniężne uzyskane na podstawie przedstawionych nieprawdziwych informacji lub niepoinformowania o zmianie sytuacji materialnej lub osobistej. Tak więc wydanie decyzji w tym trybie musi się opierać na ustaleniu pobrania nienależnego świadczenia na skutek przedstawienia przez stronę nieprawdziwych informacji. Przy tym, nieprawdziwa informacja może polegać także na zatajeniu prawdy.

O ile nie wejdzie w grę zastosowanie tego trybu, to drugą możliwość daje instytucja wznowienia postępowania, uregulowana w art. 145 i następne k.p.a., stosowanego odpowiednio w sprawach z zakresu pomocy społecznej stosownie do art. 14 ustawy o pomocy społecznej (por. wyrok WSA w Gliwicach z dnia 9 października 2009, IV SA/Gl 1009/08).

Wyrok WSA z dnia 8 grudnia 2015 r., I SA/Wa 1231/15

Standard: 86361 (pełna treść orzeczenia)

Sama zasada co do możliwości weryfikacji decyzji o przyznaniu świadczenia z pomocy społecznej nie może budzić wątpliwości. Przewiduje ją zastosowany przez organy administracyjne przepis art. 106 ust. 5 ustawy o pomocy społecznej, który dopuszcza zmianę lub uchylenie decyzji na niekorzyść strony bez jej zgody m.in. w razie zmiany sytuacji dochodowej lub osobistej strony, albo pobrania nienależnego świadczenia. Stosownie do art. 6 pkt 16 ustawy świadczeniem takim jest świadczenie pieniężne uzyskane na podstawie przedstawionych nieprawdziwych informacji lub niepoinformowania o zmianie sytuacji materialnej lub osobistej. Odnośnie sytuacji osobistej chodzi oczywiście o okoliczności mające wpływ na przyznanie pomocy społecznej lub jej zakres. Uwzględniając treść obu przepisów można zauważyć, że każda taka zmiana sytuacji powoduje zmianę lub uchylenie decyzji niezależnie od kwestii nienależnego świadczenia. Jednakowoż chodzi niewątpliwie o zmiany, jakie nastąpiły po wydaniu decyzji przyznającej określone świadczenia. Wszelkie zmiany sytuacji występujące w toku pierwotnego postępowania administracyjnego winne bowiem zostać uwzględnione w decyzji kończącej to postępowanie. O ile przed wydaniem decyzji organ o nich nie wiedział, to weryfikacja decyzji może się odbyć zasadniczo w dwóch trybach. Pierwszy z nich ujęty jest także w art. 106 ust. 5 ustawy o pomocy społecznej, w związku z art. 6 pkt 16 tej ustawy, ale nie w części mówiącej o zmianie sytuacji, ale w aspekcie uzyskania świadczenia na podstawie przedstawionych nieprawdziwych informacji. O ile nie wejdzie w grę zastosowanie tego trybu, to drugą możliwość daje instytucja wznowienia postępowania, uregulowana w art. 145 i n. kpa, stosowanego odpowiednio w sprawach z zakresu pomocy społecznej ( art. 14 ustawy o pomocy społecznej).

Wyrok WSA z dnia 9 października 2009 r., IV SA/Gl 1009/08

Standard: 86362