Obowiązek organu należytego i wyczerpującego informowania stron o okolicznościach faktycznych i prawnych (art. 9 k.p.a.)
Odpowiednie stosowanie przepisów kodeksu postępowania administracyjnego (art. 14 u.p.s.)
Art. 9 kpa przewiduje, iż organy administracji publicznej są obowiązane do należytego i wyczerpującego informowania stron o okolicznościach faktycznych i prawnych, które mogą mieć wpływ na ustalenie ich praw i obowiązków będących przedmiotem postępowania administracyjnego. Co więcej, w zdaniu drugim ustawodawca przewiduje nawet, iż organy czuwają nad tym, aby strony i inne osoby uczestniczące w postępowaniu nie poniosły szkody z powodu nieznajomości prawa, i w tym celu udzielają im niezbędnych wyjaśnień i wskazówek.
Niezależnie od sposobu interpretowania tego przepisu co do oceny, jak dalece sięgają obowiązki organu administracji w zakresie przeciwdziałania negatywnym skutkom nieznajomości prawa przez stronę, należy zgodzić się z poglądem, iż w postępowaniu w sprawach pomocy społecznej organy administracji publicznej mają szczególny obowiązek dbałości o to, aby strony - często osoby proste, nieporadne w kontakcie z administracją - nie poniosły szkody z powodu nieznajomości prawa (art. 9 kpa w związku z art. 100 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej) - (por. wyroki: WSA w Gliwicach z dnia 25 września 2008 r., IV SA/Gl 242/08 oraz WSA w Warszawie z dnia 31 maja 2006 r., I SA/Wa 273/06).
Wszechstronne wyjaśnienie i rozpatrzenie sprawy, przejawia się między innymi w obowiązku zbadania przez organ treści wniesionego podania, poprzez "wyłowienie" zawartych w nim zarzutów i wniosków procesowych, jak również w podjęciu niezbędnych czynności w celu doprowadzenia do zrozumiałego poinformowania świadczeniobiorcy o ciążących na nim obowiązkach i negatywnych konsekwencjach uchybieniu tym obowiązkom.
Wyrok WSA z dnia 21 czerwca 2011 r., II SA/Po 296/11
Standard: 85674 (pełna treść orzeczenia)
W przypadku ustawowego wymogu złożenia wniosku, jeśli wniosek taki nie zostanie złożony organ winien pouczyć stronę o takiej możliwości. Wynika z zasady informacji, o której stanowi przepis art. 9 K.p.a. Nakłada on na organy administracji państwowej obowiązek należytego i wyczerpującego informowania stron o okolicznościach faktycznych i prawnych, które mogą mieć wpływ na ustalenie ich praw i obowiązków, będących przedmiotem postępowania, a także z art. 10 § 1 K.p.a. przewidującego zapewnienie stronom czynnego udziału.
Naruszenie przez organ zasad wyrażonych w art. 9 i 10 K.p.a. i pozbawienie strony możliwości skorzystania z jej uprawnień, jako mogące mieć istotny wpływ na wynik sprawy prowadzi do uchylenia decyzji.
Wyrok NSA z dnia 30 października 2008 r., I OSK 1866/07
Standard: 85581 (pełna treść orzeczenia)