Uprawnieni do złożenia wniosku o wszczęcie postępowania o udzielenie świadczeń z opieki społecznej
Udzielanie świadczeń a wniosek lub z urzędu (art. 102 u.p.s.)
W myśl art. 102 ust. 1 u.p.s. świadczenia z pomocy społecznej są udzielane na wniosek osoby zainteresowanej, jej przedstawiciela ustawowego albo innej osoby, za zgodą osoby zainteresowanej lub jej przedstawiciela ustawowego. Przepis ten określa sposoby wszczęcia postępowania w sprawie świadczeń z pomocy społecznej, a zarazem wskazuje krąg stron tego postępowania, tj. podmiotów legitymujących się interesem prawnym w rozumieniu art. 28 kpa.
Z art. 102 ust. 1 u.p.s. wynika prymat woli i aktywności samej osoby zainteresowanej przyznaniem świadczeń z pomocy społecznej. Inna osoba może złożyć wniosek o przyznanie świadczenia z pomocy społecznej wyłącznie za zgodą bezpośrednio zainteresowanego. Najważniejsza jest wola osoby zainteresowanej. Zindywidualizowany interes osoby zainteresowanej legitymizuje tylko ją do wszczęcia postępowania w sprawie przyznania świadczeń z pomocy społecznej, do udziału w postępowaniu i uzyskania rozstrzygnięcia (zob. wyrok WSA z 8 czerwca 2011 r. II SA/Gd 378/11).
Wyrok WSA z dnia 29 sierpnia 2023 r., II SA/Rz 425/23
Standard: 85658 (pełna treść orzeczenia)
Za wąskim ujęciem kręgu stron postępowania w sprawach świadczeń z zakresu pomocy społecznej przemawia dodatkowo treść art. 100 ust. 1 ups, zgodnie z którym w tego rodzaju postępowaniu "należy kierować się przede wszystkim dobrem osób korzystających z pomocy społecznej i ochroną ich dóbr osobistych, a w szczególności nie należy podawać do wiadomości publicznej nazwisk osób korzystających z pomocy społecznej oraz rodzaju i zakresu przyznanego świadczenia." W istotnej mierze to właśnie wzgląd na konieczność zapewnienia ochrony dóbr osobistych beneficjentów świadczeń pomocowych, w tym zwłaszcza ich danych osobowych, uzasadnia zawężenie kręgu stron postępowania z zakresu pomocy społecznej w zasadzie tylko do adresatów tej pomocy. W toku takiego postępowania może być bowiem (i zwykle bywa) przetwarzanych szereg danych osobowych, traktowanych na gruncie przepisów rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) [Dz. Urz. UE L 119 z 04.05.2016, str. 1; dalej RODO] jako dane podlegające szczególnej (wzmożonej) ochronie - tzw. dane wrażliwe (sensytywne). Katalog takich danych zawierają art. 9 ust. 1 i art. 10 RODO, które wyszczególniają m.in. dane osobowe ujawniające pochodzenie rasowe lub etniczne, dane dotyczące zdrowia - rozumiane szeroko jako "dane osobowe o zdrowiu fizycznym lub psychicznym osoby fizycznej - w tym o korzystaniu z usług opieki zdrowotnej - ujawniające informacje o stanie jej zdrowia" (art. 4 pkt 15 RODO) i dane osobowe dotyczące wyroków skazujących i czynów zabronionych lub powiązanych środków bezpieczeństwa. Potwierdza to treść art. 100 ust. 2 ups, mocą którego ustawodawca zezwolił podmiotom i osobom realizującym zadania w zakresie pomocy społecznej określone w ustawie na przetwarzanie danych osobowych osób, do których stosuje się ustawę, oraz członków ich rodzin w zakresie i celu niezbędnych do realizacji zadań wynikających z ustawy. Niewątpliwie dane sensytywne, takie zwłaszcza jak dane o stanie zdrowia, są także przetwarzane w postępowaniu w sprawie umieszczenia osoby w dps, skoro ustawową przesłanką takiego umieszczenia, jest właśnie stan zdrowia tej osoby podlegającą badaniu w postępowaniu na podstawie art. 54 ust. 1 ups.
Wyrok NSA z dnia 23 października 2020 r., I OSK 1162/20
Standard: 85664 (pełna treść orzeczenia)