Utrata władzy rodzicielskiej w związku z ubezwłasnowolnieniem (art. 94 k.r.o.)

Skutkiem ubezwłasnowolnienia całkowitego jest na podstawie art. 94 § 1 k.r.i.o. utrata władzy rodzicielskiej

Zgodnie z art. 94 § 1 k.r.i.o. jeżeli jedno z rodziców nie żyje albo nie ma pełnej zdolności do czynności prawnych, władza rodzicielska przysługuje drugiemu z rodziców. To samo dotyczy wypadku, gdy jedno z rodziców zostało pozbawione władzy rodzicielskiej albo gdy jego władza rodzicielska uległa zawieszeniu.

Zwrócić uwagę należy na konstrukcję tego przepisu – ustawodawca nie bez przyczyny rozróżnił przypadek "braku pełnej zdolności do czynności prawnych" od "pozbawienia władzy rodzicielskiej jednego z rodziców". Pierwsza sytuacja nie jest stricte związana ze sposobem wywiązywania się z obowiązków rodzicielskich, a dotyczy sytuacji, gdy rodzic jest niepełnoletni albo został ubezwłasnowolniony częściowo lub całkowicie (Fras Mariusz (red.), Habdas Magdalena (red.), Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, 2021).

Ubezwłasnowolnienie wiąże się ze znacznymi ograniczeniami w możliwości sprawowania skutecznej władzy i opieki nad dziećmi, które co do zasady nie są zawinione przez rodzica, zaś dopiero skutkiem pośrednim jest utrata władzy rodzicielskiej w oparciu o art. 94 § 1 k.r.i.o.

Druga sytuacja dotyczy bezpośredniego pozbawienia władzy rodzicielskiej, do której odnosi się art. 111 k.r.i.o. i związane jest bezpośrednio z zaniedbywaniem obowiązków rodzicielskich. Taki kształt powyższych regulacji sprawia, że z orzeczenia sądu, na podstawie którego doszło do ubezwłasnowolnienia całkowitego konkretnej osoby nie można wywodzić takiego samego skutku, który powoduje bezpośrednio stwierdzone w orzeczeniu sądu pozbawienie rodzica władzy rodzicielskiej, gdyż inna jest przyczyna wydania tych dwóch rozstrzygnięć. 

Wyrok WSA z dnia 5 grudnia 2023 r., II SA/Bk 760/23

Standard: 85342 (pełna treść orzeczenia)