Kwalifikacja świadczeń w naturze (art. 8 ust. 4 pkt 4 u.p.s.)

Charakteru świadczenia w naturze nie można przypisać pomocy uzyskanej przez skarżącego od rodziny, polegającej na regulowaniu za stronę opłat związanych z utrzymaniem mieszkania, opłat za media, telefon, internet, czy paliwo do samochodu. Pomoc ta jest bowiem pomocą finansową, ukierunkowaną na uregulowanie zobowiązań pieniężnych skarżącego i stanowiącą źródło jego utrzymania, zaspokajania potrzeb bytowych. Wbrew stanowisku prezentowanemu w skardze kasacyjnej, bez znaczenia dla oceny charakteru tej pomocy pozostaje przy tym sposób zaspokojenia ww. zobowiązań, tj. czy skarżący sam ureguluje należności z pieniędzy otrzymanych od rodziny (w formie gotówki lub na rachunek bankowy), czy też bliscy uregulują je za skarżącego. Według deklaracji skarżącego, pomoc finansowa jaką uzyskał od rodziny w czerwcu 2021 r. opiewała na łączną kwotę [...] zł. Powyższe oznacza, że matka dokonuje na rzecz skarżącego regularnych darowizn. Zgodnie z art. 888 § 1 Kodeksu Cywilnego przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku.

Świadczenie darczyńcy powinno być spełnione kosztem jego majątku. Oznacza to, że darczyńca nie musi spełniać świadczenia bezpośrednio na rzecz obdarowanego, lecz w ostatecznym rozrachunku to właśnie majątek darczyńcy jest obciążony obowiązkiem świadczenia. Świadczenie darczyńcy może polegać m.in. na przejęciu długu. Skutkiem darowizny jest więc bezpłatne zwiększenie aktywów obdarowanego albo zmniejszenie jego pasywów. Wobec powyższego, kwota [...] złotych wpłacona tytułem spłaty zobowiązań skarżącego – czynszu oraz rachunków, stanowiła przychód skarżącego. Kwota ta podlegała zatem zaliczeniu na poczet dochodu strony uzyskanego w tymże miesiącu. 

Wyrok NSA z dnia 13 marca 2024 r., I OSK 535/23

Standard: 85273 (pełna treść orzeczenia)

Z art. 8 ust. 4 pkt 4 ups wynika, że w drodze wyjątku do dochodu ustalonego zgodnie z ust. 3 nie wlicza się wartości świadczenia w naturze.

Świadczenie w naturze to świadczenie, którego przedmiot jest inny niż pieniądz lub wartość pieniężna. Uznaje się za nie np. pomoc rzeczową, żywność, odzież, leki, zaopatrzenie w sprzęt medyczny, nieodpłatne uzyskanie praw (np. darowizna mieszkania lub użyczenie mieszkania, udzielenie schronienia). Takiego charakteru nie można zaś przypisać pomocy uzyskanej przez skarżącego od rodziny, polegającej na regulowaniu za stronę opłat związanych z utrzymaniem mieszkania, opłat za media, telefon, internet, czy paliwo do samochodu. Pomoc ta jest bowiem pomocą finansową, ukierunkowaną na uregulowanie zobowiązań pieniężnych skarżącego i stanowiącą źródło jego utrzymania, zaspokajania potrzeb bytowych.

Wyrok NSA z dnia 28 grudnia 2023 r., I OSK 1991/22

Standard: 85265 (pełna treść orzeczenia)