Wniosek osoby ustawowo obowiązanej do wnoszenia opłat o zwolnienie z opłaty zanim opłata zostanie wyliczona
Zwolnienie z opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej (art. 64 u.p.s.)
Żeby zobaczyć pełną treść należy się zalogować i wykupić dostęp.
Art. 64 u.p.s. w brzmieniu sprzed nowelizacji uprawniał do ubiegania się o zwolnienie z opłat jedynie osoby wnoszące taką opłatę, co oznaczało, że musiała być ona wpierw prawomocnie ustalona. Natomiast obecne brzmienie art. 64 u.p.s., po zmianie, która nastąpiła z dniem 4 października 2019 r., na mocy art. 1 pkt 8 lit. a ustawy zmieniającej, prezentowany w orzecznictwie pogląd o ograniczeniu w tym przepisie kręgu osób uprawionych do ubiegania się o zwolnienie z opłaty do osób wnoszących opłaty stał się nieaktualny. Oznacza to, że strona obowiązana do wnoszenia opłaty może złożyć wniosek o zwolnienie z tej opłaty częściowo lub całkowicie także w toku postępowania o ustalenie wysokości opłaty. Organ jest wówczas zobowiązany do orzeczenia o zwolnieniu z tej opłaty w decyzji ustalającej ich wysokość (vide: wyroki NSA z 11 stycznia 2023 r., I OSK 318/22, 12 lipca 2023 r., I OSK 1588/22, 11 marca 2022 r., I OSK 1644/21).
Innymi słowy, złożenie przez zobowiązany podmiot stosownego wniosku na etapie postępowania pierwszoinstancyjnego, jak i postępowania odwoławczego nakłada na organ obowiązek jego rozpatrzenia i orzeczenia o zwolnieniu z opłat w decyzji ustalającej ich wysokość.
Nie ma zatem podstaw do twierdzenia, że wniosek taki powinien zostać rozpatrzony dopiero po uprawomocnieniu się decyzji ustalającej wysokość odpłatności. Taki wniosek należy rozpoznać w toku postępowania w sprawie ustalenia odpłatności za pobyt osoby spokrewnionej w DPS.
Wyrok WSA z dnia 5 grudnia 2023 r., II SA/Ol 672/23
Standard: 86255 (pełna treść orzeczenia)
Skoro zatem ocena "możliwości" ponoszenia przez osobę zobowiązaną opłaty za pobyt mieszkańca w domu pomocy społecznej jest dokonywana na etapie zawierania umowy, to tym bardziej ocena taka może i powinna być dokonywana w toku postępowania administracyjnego kończącego się wydaniem decyzji w przedmiocie ustalenia opłaty - w sytuacji, gdy strona złoży wniosek o zwolnienie z opłaty w całości lub w części na podstawie art. 64 u.p.s.
Wyrok NSA z dnia 12 lipca 2023 r., I OSK 1588/22
Standard: 85241 (pełna treść orzeczenia)
Organy mogą już na wstępnym etapie podjąć decyzję co do ewentualnego zwolnienia zobowiązanego z opłaty. Naturalnie wymaga to przeprowadzenia właściwego postępowania i ustalenia, czy spełnione zostały ku temu przesłanki.
Zdanie wstępne art. 64 u.p.s. zostało zmienione przez art. 1 pkt 8 lit. a ustawy z dnia 19 lipca 2019 r. o zmianie ustawy o pomocy społecznej oraz ustawy o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. z 2019 poz.1690) zmieniającej nin. ustawę z dniem 4 października 2019 r. Do 4 października 2019 r. zdanie wstępne przepisu art. 64 miało brzmienie: "Osoby wnoszące opłatę za pobyt w domu pomocy społecznej można zwolnić, na ich wniosek, częściowo lub całkowicie z tej opłaty". Wspomniana nowelizacja poszerzyła krąg podmiotów uprawnionych do występowania z wnioskiem o zwolnienie z odpłatności za pobyt w domu pomocy społecznej. Z uzasadnienia projektu do tej ustawy wynika, że zmiana poszerza możliwość zwalniania z obowiązku wnoszenia opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej, obok osób wnoszących opłatę, również osób zobowiązanych do wnoszenia opłat zgodnie z przepisami ustawy, ale jeszcze ich niewnoszących.
W związku z tym zdezaktualizowało się prezentowane w poprzednim stanie prawnym stanowisko w orzecznictwie sądowoadministracyjnym , wedle którego rozstrzygnięcie w przedmiocie zwolnienie z opłaty jest możliwe dopiero po ostatecznym ustaleniu odpłatności za pobyt w domu pomocy społecznej (vide: uchwała NSA (7) z dnia 11 czerwca 2018 r., I OPS 7/17).
Wyrok WSA z dnia 31 maja 2022 r., IV SA/Wr 590/21
Standard: 85409 (pełna treść orzeczenia)
Standard: 85191 (pełna treść orzeczenia)