Zbieg prawa do świadczenia pielęgnacyjnego z zasiłkiem stałym

Wolą ustawodawcy wyrażoną jednoznacznie w art. 37 ust. 4 u.p.s. jest przyznanie pierwszeństwa dla świadczenia pielęgnacyjnego, albowiem ujmując w normy związane ustalenie prawa do zasiłku stałego wskazał, że w przypadku zbiegu uprawnień do zasiłku stałego i świadczenia pielęgnacyjnego zasiłek stały nie przysługuje. Zatem, osoba, która spełnia warunki do przyznania świadczenia pielęgnacyjnego i chce je otrzymać, a pobiera zasiłek stały, powinna móc dokonać wyboru jednego z tych świadczeń, przez rezygnację z pobierania świadczenia niższego (zob. wyrok NSA z dnia 18 maja 2021 r., I OSK 273/21).

Stosownie do art. 17 ust. 5 pkt 1lit. a) u.ś.r. świadczenie pielęgnacyjne nie przysługuje jeżeli osoba sprawująca opiekę ma ustalone prawo do emerytury, renty, renty rodzinnej z tytułu śmierci małżonka przyznanej w przypadku zbiegu prawa do renty rodzinnej i innego świadczenia emerytalno-rentowego, renty socjalnej, zasiłku stałego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego lub rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego, o którym mowa w ustawie z dnia 31 stycznia 2019 r. o rodzicielskich świadczeniach uzupełniających.

Stosownie do art. 37 ust. 4 ustawy o pomocy społecznej w przypadku zbiegu uprawnień do zasiłku stałego i renty socjalnej, świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego, dodatku z tytułu samotnego wychowania dziecka i utraty prawa do zasiłku dla bezrobotnych na skutek upływu ustawowego okresu jego pobierania lub zasiłku dla opiekuna, zasiłek stały nie przysługuje. Zatem z brzmienia powołanego przepisu wynika wprost, że posiadanie uprawnienia do zasiłku stałego i m.in. świadczenia pielęgnacyjnego powoduje, że zasiłek stały nie przysługuje. Ta regulacja wskazuje na okoliczność, kiedy posiadanie uprawnienia do świadczenia pielęgnacyjnego skutkuje utratą prawa do zasiłku stałego. Każdy z przedstawionych przepisów wyraźnie jednak wskazuje na brak możliwości pobierania dwóch konkurencyjnych świadczeń.

Wyrok NSA z dnia 14 maja 2024 r., I OSK 1061/23

Standard: 85104 (pełna treść orzeczenia)

Organ pomocy społecznej zobowiązany jest do odmowy zasiłku stałego osobie, która spełnia warunki do otrzymania jednego ze świadczeń wymienionych w art. 37 ust. 4 ustawy o pomocy społecznej. W sytuacji zaś nabycia uprawnień do jednego z nich w czasie pobierania zasiłku stałego organ musi uchylić decyzję przyznającą ten zasiłek.

W sytuacji zbiegu uprawnienia do ww. świadczeń, to po stronie organu leży podjęcie takich działań, aby osoba uprawniona do różnych świadczeń nie została pozbawiona realnej możliwości wyboru świadczenia, skoro może jej przysługiwać tylko jedno z nich, a tym samym nie do zaakceptowania jest taka sytuacja, w której korzystniejsze świadczenie przyznawane jest stronie dopiero po dacie złożenia rezygnacji ze świadczenia dotychczasowego.

W orzecznictwie wskazuje się, że już sam wniosek o przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego powinien być potraktowany jako skorzystanie przez stronę z prawa wyboru świadczenia korzystniejszego, z więc świadczenia pielęgnacyjnego. Aby wybór mógł zostać skutecznie dokonany, nie zachodzi konieczność rezygnacji z przyznanego już świadczenia przed otrzymaniem zapewnienia organu, że drugie z tych świadczeń rzeczywiście zostanie przyznane.

Wyrok NSA z dnia 18 maja 2021 r., I OSK 273/21

Standard: 85105 (pełna treść orzeczenia)