Pojęcie "skutecznej egzekucji", w rozumieniu art. 30 ust. 1 pkt 2 u.p.o.u.a

Przedmiotowa ustawa nie zawiera legalnej definicji: skuteczności egzekucji, którym to pojęciem posłużono się w art. 30 ust. 1 pkt 2 u.p.o.u.a. Mając zatem na uwadze z jednej strony literalne brzmienie wskazanego przepisu, z drugiej strony cel omawianej regulacji, którym jest zachęcanie dłużników do terminowego regulowania należności alimentacyjnych, dochodzonych w postępowaniu cywilnym należności, w ocenie Sądu, należy uwzględnić, że użyte w nim sformułowanie: skuteczności egzekucji nie powinno zostać zawężone do pojęcia wynikającego a contrario z art. 2 pkt 2 tej ustawy lub tylko do skuteczności egzekucji komorniczej. W szczególności poza jego zakresem nie powinna pozostawać sytuacja, gdy roszczenia organu właściwego wierzyciela na skutek działań dłużnika alimentacyjnego zostały zaspokojone, w czasie i rozmiarze odpowiadającym wymogom z art. 30 ust. 1 pkt 2 u.p.o.u.a., co doprowadziło do podjęcia przez komornika sądowego na wniosek organu właściwego wierzyciela postanowienia o umorzeniu postępowania egzekucyjnego na podstawie art. 825 pkt 1 k.p.c. (tak jak miało to miejsce w niniejszej sprawie). Omawiany przepis należy zatem interpretować z uwzględnieniem jego roli motywacyjnej i umożliwiającej kształtowanie pożądanych postaw społecznych.

W kontekście przesłanki skuteczności egzekucji, o której mowa w art. 30 ust. 1 pkt 2 u.p.o.u.a., zdaniem Sądu nieuprawnione byłoby różnicowanie sytuacji dłużników w zakresie dopuszczalności ubiegania się przez nich o umorzenie należności tylko w zależności od tego, czy po wszczęciu postępowania egzekucyjnego dokonywali wpłat do rąk komornika (co wiąże się z opłatami komorniczymi), czy też bezpośrednio właściwemu organowi wierzycielowi, skoro w każdym przypadku takie zachowanie się dłużnika prowadzić może ostatecznie do umorzenia postępowania egzekucyjnego. W konsekwencji też, dłużnicy spełniający regularnie zobowiązania w analogicznym okresie czasu powinni posiadać uprawnienia w zakresie prawa domagania się umorzenia należności. Zasadniczym celem przepisów Kodeksu postępowania cywilnego o egzekucji jest bowiem uzyskanie przez wierzyciela należnego świadczenia.

Celem przyjętego przez ustawodawcę unormowania jest stworzenie możliwości ubiegania się o umorzenie zaciągniętego względem Państwa długu, dla tych wszystkich dłużników, który spłacają zobowiązania alimentacyjne regularnie w długim wyraźnie określonym w tym przepisie czasie, a nie ich różnicowanie pod względem sposobu w jaki dokonali oni spłaty części długu organowi właściwemu wierzyciela. Nie można też w świetle unormowań Kodeksu cywilnego ograniczać możliwości skutecznego zaspokojenia organu właściwego wierzyciela przez dłużnika alimentacyjnego tylko w drodze egzekucji komorniczej.

Wyrok NSA z dnia 13 kwietnia 2022 r., III SA/Gd 669/21

Standard: 84826 (pełna treść orzeczenia)