Wstrzymanie wypłaty świadczeń z funduszu alimentacyjnego

Instytucja wstrzymania wypłaty świadczenia nie jest władczym rozstrzygnięciem organu administracji publicznej. Wstrzymując wypłatę świadczenia organ nie rozstrzyga sprawy co do istoty, gdyż dane prawo nie jest stronie "odebrane", a decyzja przyznająca świadczenie nadal w obrocie prawnym pozostaje, nadto w wypadku pozytywnego wyjaśnienia wątpliwości, przepisy przewidują wznowienie wypłaty wraz z wyrównaniem świadczenia. Okoliczności te wskazują, że wstrzymanie nie jest decyzją administracyjną (art. 104 kpa). Wstrzymanie wypłaty świadczenie nie dotyczy również kwestii wynikających w toku postępowania, ponieważ postępowanie administracyjne w przedmiocie przyznania prawa do świadczenia zostało już zakończone ostateczną decyzją, postępowanie nie jest zatem "w toku" (art. 123 kpa), a instytucja wstrzymania wypłaty świadczenia dotyczy etapu wykonania decyzji przyznającej dane świadczenie. Powyższe oznacza, że omawiana instytucja nie przybiera formy procesowej postanowienia.

Wstrzymanie wypłaty świadczenia ma ścisły związek z decyzją przyznającą świadczenie, a jego istotą jest to, że w ustawowo opisanych sytuacjach decyzja ostateczna o przyznaniu świadczenia przez określony czas nie jest wykonywana, przy czym decyzja zachowuje nadal moc wiążącą.

Stosownie do treści art. 19 ust. 1 ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów w przypadku wystąpienia zmian w liczbie członków rodziny, uzyskania lub utraty dochodu albo innych zmian mających wpływ na prawo do świadczeń z funduszu alimentacyjnego osoba uprawniona albo jej przedstawiciel ustawowy, którzy złożyli wniosek o przyznanie świadczenia z funduszu są obowiązani do niezwłocznego powiadomienia o tym organu wypłacającego świadczenia.

Z przytoczonego przepisu wynika, że na adresacie decyzji ciąży obowiązek informowania organu o wszelkich zdarzeniach, które mogą stanowić przeszkodę w kontynuacji uprawnienia, zaś organ jest zobowiązany czuwać nad legalnym wykonywaniem decyzji. W przypadku wystąpienia zmian sytuacji rodzinnej i dochodowej powodującej np. zwiększenie dochodu rodziny w przeliczeniu na osobę i niepowiadomienia o tych faktach organu, może dojść do sytuacji, że osoba otrzymująca alimenty z funduszu pobiera je nadal, mimo że świadczenie to powinno ustać albo też być wstrzymane. W przypadku zaś zawiadomienia organu przez świadczeniobiorcę w trybie art. 19 ust. 1 ustawy o zamianie sytuacji rodzinnej, dochodowej lub osobistej, które mogą mieć wpływ na dalsze pobieranie świadczeń, organ do czasu ostatecznego wyjaśnienia sprawy, stosownie do art. 21 ust. 1 czynnością materialno – techniczną wstrzymuje wypłatę świadczenia.

Celem takiego postępowania jest zapobieżenie pobierania przez uprawnionego świadczenia nienależnego, gdyby okazało się, że wystąpiły okoliczności, z którymi przepisy prawa łączą utratę świadczenia. Jeżeli po wstrzymaniu wypłaty świadczenia organ ustali, że nie ma przeszkód prawnych do dalszej realizacji świadczenia z funduszu alimentacyjnego – w drodze czynności materialno – technicznej wznawia wypłatę i wyrównuje świadczenie za okres wstrzymania (art. 21 ust. 2 i 3 ). Natomiast w przypadku ustalenia – po wstrzymaniu wypłaty świadczenia – że potwierdziły się wątpliwości organu co do przeszkód w przysługiwaniu prawa do świadczeń z funduszu alimentacyjnego – wówczas organ wszczyna na podstawie art. 24 ustawy odrębne, nadzwyczajne postępowanie w sprawie zmiany lub uchylenia decyzji ostatecznej, na mocy której strona nabyła prawo do świadczeń z funduszu alimentacyjnego.

Wyrok NSA z dnia 9 lutego 2016 r., I OSK 1120/14

Standard: 84514 (pełna treść orzeczenia)

W art. 21 ustawy przewidziana jest instytucja wstrzymania wypłaty świadczeń z funduszu alimentacyjnego. Znajdzie ona zastosowanie w trakcie wypłaty świadczeń alimentacyjnych, gdy jednocześnie organ poweźmie wątpliwość co do zasadności kontynuacji ich wypłaty. Jednak po zakończeniu okresu świadczeniowego organ administracyjny zawsze ma obowiązek orzec o obowiązku zwrotu przez dłużnika alimentacyjnego wypłaconych w tym okresie świadczeń z funduszu alimentacyjnego.

Wyrok NSA z dnia 9 lutego 2016 r., I OSK 1470/14

Standard: 84663 (pełna treść orzeczenia)