Wyrok z dnia 2016-02-09 sygn. I OSK 1470/14

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Jolanta Rudnicka Sędziowie: Sędzia NSA Maciej Dybowski Sędzia del. WSA Grażyna Staniszewska (spr.) Protokolant starszy asystent sędziego Marta Sikorska po rozpoznaniu w dniu 9 lutego 2016r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Ł. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 14 marca 2014 r. sygn. akt II SA/Łd 1174/13 w sprawie ze skargi T.H. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Ł. z dnia [...] sierpnia 2013 r. nr [...] w przedmiocie zwrotu świadczeń z funduszu alimentacyjnego 1. uchyla zaskarżony wyrok i oddala skargę, 2. odstępuje od zasądzenia zwrotu kosztów postępowania sądowego w całości.

Uzasadnienie

Uzasadnienie faktyczne.

Wyrokiem z dnia 14 marca 2014 r., sygn. akt II SA/Łd 1174/13, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi uchylił decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Ł. z dnia [...] sierpnia 2013r. nr [...] oraz poprzedzającą ją decyzję Prezydenta Miasta Ł. z dnia [...] maja 2013 r. nr [...] w przedmiocie zwrotu świadczeń z funduszu alimentacyjnego.

W uzasadnieniu stanowiska Sąd ten przedstawił następujące okoliczności faktyczne i prawne.

Decyzją z dnia [...] maja 2013 r. Prezydent Miasta Ł. orzekł o obowiązku zwrotu przez T. H. należności z tytułu otrzymanych przez osobę uprawnioną – T. C. – H. świadczeń z funduszu alimentacyjnego w wysokości 450 zł wraz z ustawowymi odsetkami, za okres od dnia 1 do 31 października 2012r. Jako podstawę prawną rozstrzygnięcia organ wskazał przepis art. 27 ustawy z dnia 7 września 2007r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (Dz. U. z 2012 r., poz. 1228 ze zm., dalej jako: "ustawa").

Od powyższej decyzji T. H. wniósł odwołanie podnosząc w nim, że w okresie od dnia 1 października 2012r. do 30 listopada 2012r. A. C. – H. nie powinna pobierać świadczeń z funduszu alimentacyjnego, gdyż w tym okresie odwołujący dokonywał wpłat tytułem alimentów na syna bezpośrednio na jej konto. Dodatkowo wskazał, że A. C. – H. pożyczyła od odwołującego pieniądze, zamieszkiwała w jego mieszkaniu, a ponadto otrzymywała bezpośrednio od niego alimenty na rzecz dziecka.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Ł. decyzją z dnia [...] sierpnia 2013r., nr [...], po rozpoznaniu odwołania, utrzymało w mocy decyzję organu I instancji.

W uzasadnieniu organ odwoławczy wskazał, że decyzją z dnia [...] października 2012r., Prezydent Miasta Ł. przyznał A.C. – H. na osobę uprawnioną – T. C. – H., świadczenia z funduszu alimentacyjnego na okres od dnia 1 października 2012r. do 30 września 2013r. w wysokości po 500zł miesięcznie. Dłużnik alimentacyjny, czyli T. H. został powiadomiony przez organ o treści powyższej decyzji. Następnie, w związku ze złożeniem przez A.C. – H. oświadczenia o rezygnacji z pobierania świadczeń z funduszu alimentacyjnego, od miesiąca grudnia 2012 r., decyzją z dnia [...] grudnia 2012 r., nr [...] organ pierwszej instancji uchylił z dniem 1 grudnia 2012r. własną ostateczną decyzję z dnia [...] października 2012 r. o przyznaniu świadczenia. W aktach sprawy znajduje się również decyzja Prezydenta Miasta Ł. z dnia [...] marca 2013r., nr [...] o uznaniu za nienależnie pobrane świadczenia z funduszu alimentacyjnego za okres od dnia 1 do 31 października 2012 r. w kwocie 50 zł oraz za okres od dnia 1 do 31 listopada 2012r. w kwocie 500 zł, w związku z wpłatami dokonanymi przez dłużnika alimentacyjnego. Zdaniem Samorządowego Kolegium Odwoławczego poza sporem w sprawie pozostaje to, że została wydana ostateczna decyzja o przyznaniu świadczenia z funduszu alimentacyjnego w wysokości po 500 zł miesięcznie w okresie od października 2012 r. do listopada 2012 r. Z uwagi na to, że została wydana przez organ pierwszej instancji ostateczna decyzja z dnia [...] marca 2013 r. o uznaniu za nienależnie pobrane świadczenia z funduszu alimentacyjnego za okres od dnia 1 do 31 października 2012 r. w kwocie 50 zł oraz za okres od dnia 1 do 31 listopada 2012 r. w kwocie 500 zł – w związku z wpłatami dokonanymi przez dłużnika alimentacyjnego – pozostała do zwrotu kwota wypłaconych przez organ świadczeń z funduszu alimentacyjnego wyniosła 450 zł. Organ zwrócił uwagę, że świadczenie przyznane z funduszu alimentacyjnego jest świadczeniem zwrotnym, zaś obowiązek jego zwrotu powstaje, w zależności od realiów konkretnej sprawy, albo po zakończeniu okresu świadczeniowego lub po uchyleniu decyzji w sprawie przyznania świadczeń z funduszu alimentacyjnego. Decyzja o zwrocie wypłaconego świadczenia stanowi konsekwencję decyzji przyznającej to świadczenie. Obowiązek zwrotu należności wypłaconych z funduszu alimentacyjnego spoczywa na dłużniku, gdyż to za niego – w przypadku wydania decyzji przyznającej świadczenie – wypłacane są środki finansowe osobie uprawnionej do alimentów. Dłużnik alimentacyjny ma obowiązek zwrócić organowi wypłacone za niego świadczenia, dopóki decyzja o przyznaniu świadczenia nie zostanie wzruszona, bądź wypłata świadczeń nie zostanie oceniona jako wypłata nienależnego świadczenia.

Odnosząc się do argumentów wskazanych w odwołaniu organ wyjaśnił, że organ I instancji prowadząc postępowanie nie jest uprawniony do ustalenia żadnych innych okoliczności aniżeli te, które warunkują podjęcie orzeczenia o zwrocie należności wypłaconych z funduszu alimentacyjnego. Organ nie bada zatem zasadności (przesłanek) wydania decyzji o przyznaniu osobie uprawnionej świadczeń, skoro decyzja taka posiada walor ostateczności. SKO wyjaśniło, że w sprawie zwrotu należności z tytułu przyznanych świadczeń, elementem stanu faktycznego jest wyłącznie decyzja ostateczna przyznająca świadczenie, a nie przesłanki, które stanowiły podstawę jej wydania. Odwołujący wskazuje natomiast, że nie posiadał zaległości alimentacyjnych, gdyż płacił do rąk matki dziecka zasądzone alimenty. Taka argumentacja zdaniem organu świadczy o tym, że odwołujący kwestionuje prawo wierzyciela do świadczenia z funduszu alimentacyjnego. Okoliczność wykonania zobowiązania alimentacyjnego stanowi przesłankę postępowania w przedmiocie przyznania uprawnienia do świadczeń z funduszu alimentacyjnego, a tym samym nie ma żadnego wpływu na decyzję wydaną w sprawie.

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego T. H. zarzucił naruszenie art. 2 pkt 7 ust. "b" i "d" oraz art. 9 pkt 2 ustawy i wniósł o uchylenie wydanych w sprawie decyzji w całości. Skarżący wyjaśnił, że nie zgadza się z określonymi przez organ pierwszej instancji kwotami, ponieważ regularnie płacił alimenty na syna. Ponadto podniósł, że w okresie od dnia 1 marca 2012 r. do 30 listopada 2012 r. A. C. – H. nie powinna wcale pobierać świadczenia z funduszu alimentacyjnego, bowiem w tym okresie skarżący dokonywał bezpośrednich wpłat z tytułu alimentów. Środki pieniężne zostały potwierdzone przez A. C. – H. jako wpłaty dokonane z tytułu alimentów przed komornikiem sądowym, co potwierdza załączone do skargi zaświadczenie oraz korespondencja mailowa z A. C. – H., w której zawarła ona ze skarżącym kolejne porozumienie w sprawie alimentów. Ponadto wskazał, że uzgodnił z A. C. – H. alimenty w kwocie 600 zł, ale i tak dokonywał wyższych wpłat. Na tej podstawie skarżący uznał, że w sprawie został naruszony art. 2 pkt 7 "b" i "d" ustawy.

Skarżący wskazał nadto, że A. C. – H. pożyczyła od niego znaczną sumę pieniędzy, lecz nigdy tych pieniędzy nie oddała. Po tym podpisała, załączoną do akt, ugodę w formie notarialnej, w której wskazano, że pożyczone pieniądze zostaną zaliczone na poczet przyszłych alimentów. Zgodnie z ugodą kwota 35.000 zł zaliczona na poczet przyszłych alimentów liczona miała być od dnia 10 lipca 2011 r. do czasu wygaśnięcia pożyczki, tj. do dnia 10 lutego 2015 r. Po tej dacie alimenty na rzecz syna miałby być przesyłane w trybie normalnym, tj. do 10 dnia każdego miesiąca do rąk matki dziecka. Na tej podstawie skarżący uznał, że nie miał zaległości z tytułu alimentów, a A. C.– H. nie powinno przysługiwać świadczenie z funduszu alimentacyjnego, zatem skarżący nie powinienem być obciążony obowiązkiem zwrotu tego świadczenia.

Skarżący oświadczył, że nie uchyla się od płacenia alimentów na rzecz syna, czego dowodem jest postanowienie Prokuratura o odmowie wszczęcia dochodzenia dotyczącego uporczywego uchylania się przez niego od obowiązku alimentacyjnego, wobec braku danych dostatecznie uzasadniających podejrzenie popełnienia przestępstwa.

W ocenie skarżącego w sprawie naruszony został także przepis art. 9 pkt 2 ustawy mówiący, że świadczenia z funduszu alimentacyjnego przysługują, jeżeli dochód rodziny w przeliczeniu na osobę w rodzinie nie przekracza 725 zł. Tymczasem dochód A. C.– H. za rok 2010 był znacząco wyższy niż ta kwota.

W motywach prawnych wyroku Sąd wskazał na treść art. 27 ust. 1 ustawy, zgodnie z którym dłużnik alimentacyjny jest zobowiązany do zwrotu organowi właściwemu wierzyciela należności w wysokości świadczeń wypłacanych z funduszu alimentacyjnego osobie uprawnionej, łącznie z ustawowymi odsetkami. Organ właściwy wierzyciela wydaje, po zakończeniu okresu świadczeniowego lub po uchyleniu decyzji w sprawie przyznania świadczeń z funduszu alimentacyjnego, decyzję administracyjną w sprawie zwrotu przez dłużnika alimentacyjnego należności z tytułu otrzymanych przez osobę uprawnioną świadczeń z funduszu alimentacyjnego. Sąd podniósł, że bez wątpienia przywołana regulacja nakłada na organ wierzyciela obowiązek wydania wobec dłużnika alimentacyjnego decyzji o zwrocie wypłaconych świadczeń alimentacyjnych, jeżeli wypłata tych świadczeń nastąpiła na podstawie uprzednio wydanej decyzji o przyznaniu takiej pomocy osobie uprawnionej. Jednocześnie Sąd podkreślił, że każda sprawa administracyjna wymaga indywidualnego potraktowania. W realiach rozpatrywanej sprawy, nie budzi wątpliwości, że skarżący już tylko w okresie którego dotyczyła decyzja przyznająca świadczenia z funduszu alimentacyjnego (od 1 pażdziernika 2012 r. do 30 listopada 2012 r.) z tytułu alimentów dokonał wpłat w dniach: 31 pażdziernika 2012 r. – 50 zł, 9 listopada 2012 r. – 300 zł, 16 listopada 2012 r. – 300 zł, 26 listopada 2012 r. – 140 zł i 30 listopada 2012 r. – 160 zł. Łącznie skarżący wpłacił w tym okresie 950 zł., z czego organy zaliczyły jedynie kwotę 550 zł ( 50 zł za październik 2012 r., 500 zł za listopada 2012 r.). Zaniechanie zaliczenia pozostałej kwoty 400 zł wpłaconej przez skarżącego w owym okresie i brak wyjaśnienia przyczyn takiego zachowania organu, dyskwalifikuje wydane decyzje, z punktu widzenia przepisów regulujących gromadzenie i ocenę materiału dowodowego (art. 7, art. 77 § 1 i art. 80 kpa ). Sąd I instancji podniósł, że konstytucyjna zasada pomocniczości nakłada na państwo obowiązek wspierania jedynie tych osób ubogich, które nie są w stanie samodzielnie zaspokoić swoich potrzeb i nie otrzymują należnego im wsparcia od osób należących do kręgu zobowiązanych wobec nich do alimentacji. W ocenie Sądu organ orzekający o zwrocie świadczeń na podstawie art. 27 ust. 1 ustawy, nie może ograniczyć postępowania wyjaśniającego do ustalenia, że przedstawiciel ustawowy osoby uprawnionej do alimentów, poprzez złożenie stosownych dokumentów, spełnił kryteria formalne przyznania świadczenia oraz że obowiązuje decyzja o przyznaniu świadczeń alimentacyjnych, skoro okoliczności faktyczne wskazują możliwość nienależnie pobranego świadczenia. Orzekanie wówczas o obowiązku zwrotu świadczeń na podstawie art. 27 ust. 1 ustawy byłoby pozbawione podstaw. Zdaniem Sądu wykładnia celowościowa tegoż przepisu prowadzi do wniosku, że organ wierzyciela nie ma obowiązku wydania wobec dłużnika alimentacyjnego decyzji o zwrocie wypłaconych świadczeń nie tylko w przypadku wzruszenia decyzji przyznającej osobie uprawnionej świadczenia z funduszu alimentacyjnego, ale także wówczas gdy okoliczności pozwalają na przyjęcie, że miało miejsce pobranie nienależnie świadczenia z funduszu alimentacyjnego. Sąd wyraził stanowisko, że organom administracyjnym nie mogą ujść uwadze takie okoliczności jak wysokość dochodu uzyskiwanego przez przedstawicielkę ustawową małoletniego wierzyciela – jako warunku przyznania świadczeń z funduszu alimentacyjnego, czy też ugoda tycząca konwersji długu tejże przedstawicielki wobec skarżącego w zobowiązanie alimentacyjne, zwalniająca skarżącego z długu alimentacyjnego. Okoliczności te powinny być podstawą ewentualnego zweryfikowania prawidłowości przyznania świadczeń z funduszu alimentacyjnego matce dziecka.

Na powyższy wyrok Sądu I instancji Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Ł. złożyło do Naczelnego Sądu Administracyjnego skargę kasacyjną wnosząc o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i oddalenie skargi lub uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy sądowi I instancji do ponownego rozpatrzenia oraz o orzeczenie w przedmiocie kosztów postępowania kasacyjnego.

Skarżonemu wyrokowi zarzucono naruszenie przepisów prawa materialnego:

1) art. 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych poprzez jego niewłaściwe zastosowanie, bowiem Sąd I instancji błędnie uchylił decyzje zgodne z prawem i dokonał oceny zaskarżonych decyzji w sposób wadliwy,

2) art. 27 ust. 1 i ust. 2 ustawy poprzez ich błędną wykładnię, bowiem obowiązkiem ustawowym organu jest w niniejszej sprawie jedynie ustalenie czy została wydana decyzja ostateczna o przyznaniu świadczenia z funduszu alimentacyjnego i czy świadczenia te zostały wypłacone. Poczynienie pozytywnych ustaleń w tym zakresie oznacza, że organ ma obowiązek wydać decyzję nakazującą zwrot przez dłużnika alimentacyjnego wypłaconych na rzecz osoby uprawnionej świadczeń.

Jednocześnie skarżący organ podniósł zarzuty naruszenia przepisów postępowania:

1) art. 145 § 1 pkt 1 lit. c ustawy — Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r. poz. 1270 ze zm, dalej zwanej p.p.s.a.) w związku z art. 7, art. 77 § 1, art. 80 k.p.a poprzez błędne przyjęcie, że normy te zostały naruszone w stopniu uzasadniającym uchylenie decyzji zaskarżonej i decyzji ją poprzedzającej, bowiem nie zachodzi w żaden sposób konieczność uzupełnienia materiału dowodowego, czy też jego oceny, decyzja w przedmiocie zwrotu świadczeń pozostaje w zgodzie z interesem społecznym i jasnym brzmieniem normy prawa,

2) art. 141 § 4 w związku z art. 153 p.p.s.a., poprzez przedstawienie oceny prawnej, która jest niepełna i wewnętrznie sprzeczna, brak wykazania, że uchybienia miały wpływ na wynik postępowania, brak jasnych wskazań co do dalszego postępowania oraz pominięcie faktu, iż w obrocie prawnym występuje decyzja ostateczna rozstrzygająca o przyznaniu osobie uprawnionej świadczeń.

W uzasadnieniu skargi kasacyjnej organ zarzucił Sądowi I instancji błędne przyjęcie, że doszło do naruszenia norm postępowania i dokonania w konsekwencji błędnej wykładni norm prawa materialnego. Jednocześnie Kolegium zakwestionowało dokonanie przez Sąd oceny zaskarżonych decyzji przez pryzmat względów słuszności, a także dokonanie dowolnej oceny przy pominięciu istnienia w obrocie prawnym decyzji ostatecznej o przyznaniu osobie uprawnionej świadczeń.

Nadto Kolegium zauważyło, iż w świetle art. 27 ustawy organ upoważniony jest jedynie do ustalenia czy została wydana decyzja ostateczna o przyznaniu świadczenia z funduszu alimentacyjnego i czy zostały wypłacone świadczenia, zaś w razie poczynienia w tym zakresie pozytywnych ustaleń, ma obowiązek wydać decyzję nakazującą zwrot przez dłużnika alimentacyjnego wypłaconych na rzecz osoby uprawnionej świadczeń. Stąd zdaniem organu w okolicznościach rozpoznawanej sprawy organy obu instancji zobowiązane były orzec jak w zaskarżonych decyzjach.

Uzasadnienie prawne.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył co następuje.

Skarga kasacyjna zasługuje na uwzględnienie.

W świetle art. 183 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej i bierze z urzędu pod rozwagę jedynie nieważność postępowania; bada przy tym wszystkie podniesione przez skarżącego zarzuty naruszenia prawa (uchwała pełnego składu Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 26 października 2009 r. sygn. akt I OPS 10/09, ONSAiWSA 2010 z. 1 poz. 1).

W sprawie nie zachodzą przesłanki nieważności postępowania.

Przepisami prawa materialnego, stanowiącymi podstawę orzekania w analizowanej sprawie były art. 27 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów. Stosownie do ich treści dłużnik alimentacyjny jest zobowiązany do zwrotu organowi właściwemu wierzyciela należności w wysokości świadczeń wypłaconych z funduszu alimentacyjnego osobie uprawnionej, łącznie z ustawowymi odsetkami. Organ właściwy wierzyciela wydaje, po zakończeniu okresu świadczeniowego lub po uchyleniu decyzji w sprawie przyznania świadczeń z funduszu alimentacyjnego, decyzję administracyjną w sprawie zwrotu przez dłużnika alimentacyjnego należności z tytułu otrzymanych przez osobę uprawnioną świadczeń z funduszu alimentacyjnego.

Wskazać należy, że przywołany przepis ustawy nakłada na organ wierzyciela obowiązek wydania wobec dłużnika alimentacyjnego decyzji o zwrocie wypłaconych świadczeń alimentacyjnych, jeżeli wypłata tych świadczeń nastąpiła na podstawie uprzedniej decyzji o przyznaniu takiej pomocy osobie uprawnionej. Dopóki zatem decyzja o przyznaniu pomocy w tym zakresie nie zostanie wzruszona, bądź też wypłata świadczeń nie zostanie oceniona jako wypłata nienależnego świadczenia, to na organie wierzyciela spoczywa obowiązek wydania decyzji o zwrocie przez dłużnika wypłaconych świadczeń alimentacyjnych. Z treści art. 27 ust. 1 wynika obowiązek zwrotu przez dłużnika tych świadczeń alimentacyjnych, które zostały wypłacone osobie uprawnionej z funduszu alimentacyjnego. Natomiast w art. 27 ust. 2 określono termin i tryb zrealizowania przez dłużnika ustawowego obowiązku zwrotu wypłaconego świadczenia, poprzez wydanie przez właściwy organ decyzji konkretyzującej ten obowiązek po ustaleniu zaistnienia okoliczności określonych w art. 27 ust. 1 i 2.

Powyższe oznacza, że decyzja wydawana w sprawie obciążenia dłużnika alimentacyjnego obowiązkiem zwrotu kwot świadczeń wypłaconych z funduszu alimentacyjnego nie jest decyzją uznaniową. Postępowanie wszczynane jest z urzędu, a decyzja ta ma charakter związany, gdyż jest konsekwencją decyzji przyznającej świadczenie z funduszu alimentacyjnego. Trzeba pamiętać, że świadczenia z funduszu alimentacyjnego wypłacane są "w zastępstwie" osoby zobowiązanej do alimentacji, a jako takie podlegają zwrotowi (art. 27 ust. 1 ustawy), dlatego po zakończeniu okresu świadczeniowego organ ma obowiązek orzec wobec dłużnika alimentacyjnego o zwrocie należności wierzycielowi – organowi wypłacającemu świadczenia.

W postępowaniu prowadzonym na podstawie art. 27 ustawy organ obowiązany jest dokonać ustaleń, o jakich mowa w ust. 1 i 2 tego przepisu, tj. - czy została wydana decyzja ostateczna o przyznaniu świadczenia z funduszu alimentacyjnego i czy te świadczenia zostały wypłacone. W razie poczynienia w tym zakresie pozytywnych ustaleń organ ma obowiązek wydać decyzję nakazującą zwrot przez dłużnika alimentacyjnego kwot wypłaconych z funduszu alimentacyjnego na rzecz osoby uprawnionej. Na wydanie decyzji w przedmiocie zwrotu wypłaconych z funduszu alimentacyjnego świadczeń nie ma wpływu aktualna sytuacja materialna osoby uprawnionej do alimentów, jej opiekuna prawnego oraz ewentualne rozliczenia finansowe pomiędzy dłużnikiem alimentacyjnym, a opiekunem osoby uprawnionej do alimentów. W postępowaniu, którego przedmiotem jest zwrot wypłaconych świadczeń z funduszu alimentacyjnego, organ nie ma żadnych instrumentów prawnych, aby badać zasadność przyznania świadczeń z funduszu alimentacyjnego, w tym sytuacji materialnej opiekuna prawnego osoby uprawnionej, jak również - czy wypłacanie świadczeń z funduszu alimentacyjnego w danym okresie było zasadne. Pamiętać należy, że świadczenia alimentacyjne są realizowane na podstawie ostatecznej decyzji przyznającej prawo do świadczeń z funduszu alimentacyjnego, wobec czego dopóki decyzja w tym przedmiocie nie zostanie z obrotu prawnego usunięta, a stać się to może jedynie w wyniku uruchomienia jednego z nadzwyczajnych trybów weryfikacji decyzji ostatecznej, dopóty moc tej decyzji jest wiążąca erga omnes (por. wyroki NSA z dnia 12 sierpnia 2014 r. sygn. akt IOSK 839/13, Lex nr 1511982, z dnia 5 pażdziernika 2011 r. sygn. akt I OSK 793/11, Lex nr 1149435, z dnia 5 pażdziernika 2011 r. sygn.. akt I OSK 800/11, Lex nr 1069681).

W tej sytuacji Naczelny Sąd Administracyjny ocenił, że pogląd prezentowany w zaskarżonym wyroku nie ma oparcia w obowiązującym stanie prawnym. Jak wyżej wykazano, wbrew stanowisku Sądu meriti w postępowaniu o zwrot świadczenia na podstawie art. 27 ust. 1 ustawy organ administracyjny nie jest uprawniony do podważania decyzji ostatecznej przyznającej świadczenie z funduszu alimentacyjnego.

Odnosząc się do pozostałej argumentacji zawartej uzasadnieniu wyroku Sądu I instancji podnieść należy, że w art. 21 ustawy przewidziana jest instytucja wstrzymania wypłaty świadczeń z funduszu alimentacyjnego. Znajdzie ona zastosowanie w trakcie wypłaty świadczeń alimentacyjnych, gdy jednocześnie organ poweźmie wątpliwość co do zasadności kontynuacji ich wypłaty. Jednak po zakończeniu okresu świadczeniowego organ administracyjny zawsze ma obowiązek orzec o obowiązku zwrotu przez dłużnika alimentacyjnego wypłaconych w tym okresie świadczeń z funduszu alimentacyjnego.

W realiach rozpatrywanej sprawy poza sporem pozostaje, że w okresie świadczeniowym obejmującym miesiące październik 2012 r. oraz listopad 2012 r., na mocy decyzji Prezydenta Miasta Ł.z dnia [...] pażdziernika 2012 r., zmienionej następnie decyzją z dnia [...] grudnia 2012 r., A. C. – H. wypłacono z funduszu alimentacyjnego na osobę uprawnioną – T. C. - H., kwotę 1.000 zł. Decyzją z dnia [...] marca 2013 r. Prezydent Miasta Ł. orzekł, że z wypłaconych za dany okres świadczeń, kwota 550 zł została przez A. C. – H. pobrana nienależnie, co w efekcie rodzi konsekwencje postaci obowiązku jej zwrotu. Wobec powyższego za okres świadczeniowy obejmujący w.w. miesiące do zwrotu przez dłużnika alimentacyjnego pozostała kwota 450 zł.

Z akt administracyjnych sprawy wynika, że pomiędzy Skarżącym, a opiekunką prawną dziecka istniały rozliczenia o charakterze finansowym, strony zawarły ugodę dotyczącą spłaty zobowiązań finansowych, ponadto zgromadzony materiał dowodowy wskazuje, że skarżący dokonywał dobrowolnych wpłat na utrzymanie dziecka. Jednak na obecnym etapie, okoliczności powyższe nie mogły mieć wpływu na ustalenia faktyczne i prawne danej sprawy administracyjnej. Skarżący kasacyjnie nie wniósł odwołania od decyzji przyznającej świadczenie z funduszu alimentacyjnego, jak również od decyzji uznającej świadczenie w kwocie 550 zł pobrane przez A. C. – H., jako pobrane nienależnie, nadto nie uruchomił żadnego z nadzwyczajnych trybów przewidzianych w procedurze administracyjnej w celu uchylenia bądź zamiany powyższych decyzji ostatecznych. W tym stanie sprawy, mocą art. 16 kpa stanowiącym o trwałości administracyjnych decyzji ostatecznych, organ orzekający w sprawie był związany decyzją Prezydenta Ł.z dnia [...] pażdziernika 2012 r. o przyznaniu świadczenia z funduszu alimentacyjnego oraz decyzją tego organu z dnia 26 marca 2013 r. o uznaniu za nienależnie pobrane świadczenia w kwocie 550 zł.

W tym stanie sprawy stanowisko podniesione w zaskarżonym wyroku było błędne.

Mając powyższe na uwadze, Naczelny Sąd Administracyjny, na podstawie art. 188 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (DZ.U. z 2002 r. nr 154 poz. 1470 ze zm.) uchylił wyrok Sądu I instancji oraz skargę oddalił.

Na podstawie art. 207 § 2 powyższej ustawy procesowej Sąd odstąpił od zasądzenia na rzecz skarżącego kasacyjnie zwrotu kosztów postępowania. Sąd uznał, że w sprawie miał miejsce szczególnie uzasadniony przypadek, o którym mowa we wskazanym przepisie, a względy słusznościowe i całokształt okoliczności rozpatrywanej sprawy, dają podstawy do przyjęcia że zasądzenie zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego pozostawałoby w opozycji wobec obowiązku urzeczywistnienia zasad sprawiedliwości społecznej, wynikającej z art. 2 Konstytucji RP.