Wolność wyboru obrońcy jako dobro osobiste

Wyrażona w art. 31 ust. 1 i 2 Konstytucji zasada wolności człowieka ma wprawdzie wiele aspektów i oznacza nie tylko fizyczną swobodę poruszania się, czy też wolność od obawy i strachu, albo wolność działania pod przymusem, lecz także prawo podejmowania wszelkich działań w granicach prawa materialnego, ograniczonych jedynie hipotezą art. 31 ust. 3 Konstytucji. Przepis ten nie dotyczy jednak wolności wyboru obrońcy w postępowaniu dyscyplinarnym, skoro tej kwestii dotyczy wprost art. 42 ust 2 Konstytucji.

Konstytucja wyraźnie rozróżniła wolność w ujęciu prawa materialnego od wolności wyboru, którego źródłem jest prawo procesowe. Argument ten przemawia za tym, że art. 23 k.c. obejmuje swym zakresem wolność w ujęciu prawa materialnego, przy czym taka wykładnia, wbrew zarzutowi skarżącego w pełni zharmonizowana jest z przepisami Konstytucji. Przewidując różne wolności i prawa osobiste ustawa zasadnicza nie wymaga aby ustawodawca wszystkie te wolności chronił za pomocą środków wskazanych w art. 24 k.c., gdyż wystarczającym jest aby wolność wyboru obrońcy w postępowaniu dyscyplinarnym lub karnym była chroniona tylko w drodze środków procesowych.

Reasumując, należy dojść do wniosku, że wolność wyboru obrońcy nie stanowi dobra osobistego objętego ochroną przez art. art. 24 k.c. (por. wyrok SN z dnia 9 maja 2003 r., V CK 344/02). Taka wykładnia jest zresztą kontynuacją dotychczasowej judykatury (por. wyrok SN z dnia 9 stycznia 1979 r., I Cr 467/78, z dnia 9 maja 2000 r., IV CKN 31/00 i z dnia 30 maja 2000 r., IV CKN 39/00).

Wyrok SN z dnia 9 października 2003 r., V CK 328/02

Standard: 82343 (pełna treść orzeczenia)

Wolność obrony w postępowaniu karnym lub dyscyplinarnym obejmuje w szczególności możliwość ustanowienia profesjonalnego obrońcy (art. 42 ust. 2 Konstytucji).

Wolność wyboru obrońcy w postępowaniu karnym lub dyscyplinarnym nie stanowi dobra osobistego objętego ochroną przez art. 23 i 24 k.c.

Wyrok SN z dnia 9 maja 2003 r., V CK 344/02

Standard: 82344 (pełna treść orzeczenia)