Jurysdykcja w sprawach umowy franchisingu

Umowa przedwstępna, dotycząca zawarcia w przyszłości umowy franczyzy, przewidująca zobowiązanie do zapłaty kary umownej z tytułu niewykonania tej umowy przedwstępnej, będące zobowiązaniem umownym, którego naruszenie stanowi podstawę powództwa, nie jest objęta pojęciem umowy o „świadczenie usług” w rozumieniu tego przepisu. W takim przypadku jurysdykcję w odniesieniu do powództwa, dla którego zobowiązanie to stanowi podstawę, określa się zgodnie z art. 7 pkt 1 lit. a) tego rozporządzenia w świetle miejsca wykonania wspomnianego zobowiązania.

O ile przedmiot umowy franczyzy, która miała zostać zawarta w następstwie umowy przedwstępnej, spełnia w zupełności kryteria „usług” w rozumieniu wspomnianego art. 7 pkt 1 lit. b) tiret 2 , o tyle nie jest tak w przypadku tejże umowy przedwstępnej, której celem było zawarcie w przyszłości umowy franczyzy i zachowanie w poufności informacji zawartych we wspomnianej umowie przedwstępnej. W braku rzeczywistej czynności dokonywanej przez kontrahenta zapłaty kary umownej nie można zakwalifikować jako odpłatności.

W zakresie, w jakim umowa przedwstępna nie wymaga dokonania jakiegokolwiek aktywnego działania ani odpłatności, zobowiązania wynikające z tej umowy przedwstępnej, w szczególności zobowiązanie do zapłaty kary umownej, nie mogą być objęte pojęciem „świadczenia usług” w rozumieniu art. 7 pkt 1 lit. b) tiret 2 rozporządzenia Bruksela I bis.

Stwierdzenia tego nie podważa argument oparty na okoliczności, że zobowiązanie do zapłaty kary umownej jest ściśle związany z umową franczyzy, która miała zostać zawarta i na podstawie której możliwe byłoby określenie miejsca, w którym dane usługi miały być świadczone.

Z systemu ustalonego w art. 7 pkt 1 rozporządzenia Bruksela I bis wynika, że prawodawca Unii przyjął odrębne zasady ustalania jurysdykcji z jednej strony w odniesieniu do umów sprzedaży rzeczy ruchomych oraz umów o świadczenie usług i z drugiej strony w odniesieniu do innego typu umów, które nie stanowią przedmiotu przepisów szczególnych w tym rozporządzeniu (zob. podobnie wyrok z dnia 23 kwietnia 2009 r., Falco Privatstiftung i Rabitsch, C-533/07).

Art. 7 pkt 1 lit. c) rozporządzenia Bruksela I bis przewiduje, że „jeżeli lit. b) nie ma zastosowania, stosuje się lit. a)

Rozszerzenie zakresu stosowania art. 7 pkt 1 lit. b) tiret drugie rozporządzenia Bruksela I bis w ten sposób, by objąć nim każdą umowę przedwstępną dotyczącą zawarcia w przyszłości umowy o świadczenie usług, oznaczałoby zaś obejście zamiaru prawodawcy Unii w tym względzie i miałoby wpływ na skuteczność tego art. 7 pkt 1 lit. c) i a) (zob. podobnie wyrok z dnia 23 kwietnia 2009 r., Falco Privatstiftung i Rabitsch, C-533/07).

Wyrok TSUE z dnia 14 września 2023 r., C-393/22

Standard: 81773 (pełna treść orzeczenia)