Jurysdykcja w sprawach dotyczących umowy dystrybucji (art.7 pkt 1 rozp. Nr 1215/15)

Kryterium wykonywania czynności wymaga ono aktywnego działania, a nie zwykłego powstrzymywania się od określonych czynności. Co się tyczy umowy, której przedmiotem jest dystrybucja towarów jednej ze stron umowy przez drugą stronę, Trybunał orzekł, że kryterium to odpowiada świadczeniu charakterystycznemu spełnianemu przez stronę, która poprzez zapewnienie takiej dystrybucji uczestniczy w rozprowadzaniu danych towarów (zob. w szczególności wyroki: z dnia 19 grudnia 2013 r., Corman-Collins, C‑9/12; z dnia 14 lipca 2016 r., Granarolo, C‑196/15).

Wyrok TSUE z dnia 14 września 2023 r., C-393/22

Standard: 81767 (pełna treść orzeczenia)

Kilku pozwanych mających, każdy z nich, miejsce zamieszkania lub siedzibę w różnych państwach członkowskich może zostać pozwanych przed sąd miejsca zamieszkania lub siedziby jednego z nich, do którego to sądu zostały wniesione przez właściciela unijnego znaku towarowego, w ramach powództwa o stwierdzenie naruszenia, roszczenia przeciwko wszystkim tym pozwanym, jeżeli zarzuca się im przedmiotowo identyczne naruszenie praw do tego znaku towarowego popełnione przez każdego z nich, w przypadku gdy pozwani ci są związani umową dystrybucji wyłącznej.

Wyrok TSUE z dnia 7 września 2023 r., C-832/21

Standard: 81984 (pełna treść orzeczenia)

W pierwszej kolejności art. 7 pkt 1 lit. b) tiret pierwsze i drugie rozporządzenia nr 1215/2012 należy interpretować w sposób umożliwiający ustalenie, czy umowa dystrybucji wyłącznej, taka jak umowa powoływana w postępowaniu głównym, stanowi „umowę sprzedaży rzeczy ruchomych” lub „umowę o świadczenie usług” w rozumieniu przywołanego przepisu. W kwestii tej należy ustalić świadczenie charakterystyczne w ramach rozważanych umów sprzedaży rzeczy ruchomych lub o świadczenie usług, które to świadczenie posłuży następnie jako łącznik dla ustalenia sądu właściwego (zob. podobnie wyroki: z dnia 25 lutego 2010 r., Car Trim, C‑381/08; a także z dnia 15 czerwca 2017 r., Kareda, C‑249/16).

W kwestii, czy umowa może być zakwalifikowana jako „umowa o świadczenie usług” w rozumieniu art. 7 pkt 1 lit. b) tiret drugie rozporządzenia nr 1215/2012, należy przypomnieć, że pojęcie „usług” oznacza co najmniej, że strona, która je świadczy, wykonuje odpłatnie określoną czynność (zob. podobnie wyrok z dnia 15 czerwca 2017 r., Kareda, C‑249/16).

W odniesieniu do pierwszego kryterium zawartego w tej definicji, czyli wykonywania czynności, z orzecznictwa Trybunału wynika, że wymaga ono aktywnego działania, a nie zwykłego powstrzymywania się od określonych czynności. W przypadku umowy dystrybucji wyłącznej kryterium to odpowiada świadczeniu charakterystycznemu spełnianemu przez dystrybutora, który poprzez zapewnienie dystrybucji towarów podmiotu udzielającego prawa do sprzedaży uczestniczy w ich rozprowadzaniu. Dzięki gwarancji zaopatrzenia, z której korzysta na mocy umowy dystrybucji wyłącznej, oraz, w stosownym przypadku, dzięki uczestnictwu w strategii handlowej udzielającego prawa do sprzedaży, w szczególności w akcjach promocyjnych – a ustalenie tych okoliczności należy do sądu krajowego – dystrybutor jest w stanie zaoferować klientom usługi i korzyści, których nie może zaoferować zwykły sprzedawca, i w ten sposób zdobyć większą część rynku lokalnego na rzecz towarów udzielającego prawa do sprzedaży (zob. podobnie wyrok z dnia 19 grudnia 2013 r., Corman-Collins, C-9/12).

W odniesieniu do drugiego kryterium, czyli odpłatności wykonywania czynności, należy podkreślić, że nie można go rozumieć w sposób ścisły, jako zapłaty kwoty pieniędzy. Należy bowiem mieć na uwadze, po pierwsze, przewagę konkurencyjną przyznawaną dystrybutorowi w związku z przyznaniem mu wyłącznego, względnie quasi-wyłącznego prawa sprzedaży towarów podmiotu udzielającego prawa do sprzedaży na określonym terytorium i, po drugie, ewentualną pomoc, jaką uzyskuje dystrybutor w zakresie dostępu do materiałów promocyjnych, przekazywania specjalistycznej wiedzy w drodze szkoleń, a także ułatwienia w płatnościach. Wszystkie te korzyści mogą zostać uznane za stanowiące wynagrodzenie dystrybutora (zob. podobnie wyrok z dnia 19 grudnia 2013 r., Corman-Collins, C‑9/12).

Umowa dystrybucji wyłącznej powoływana w postępowaniu głównym jest umową, w ramach której spółka z siedzibą w Belgii przyznaje prawo dystrybucji wyłącznej (z wyłączeniem jednego klienta) innej spółce mającej siedzibę w Portugalii dla celów sprzedaży towarów marki hiszpańskiej, przy czym ani jedna, ani druga spółka nie posiadają filii ani oddziału na terytorium Hiszpanii.

W przypadku wielości miejsc wykonania świadczenia charakterystycznego umowy o świadczenie usług, przez miejsce wykonania tego świadczenia w rozumieniu art. 7 pkt 1 lit. b) tiret drugie rozporządzenia nr 1215/2012 należy rozumieć miejsce, które zapewnia najściślejszy związek pomiędzy umową a właściwym sądem, przy czym ów najściślejszy związek wykazuje co do zasady miejsce głównego świadczenia usług (zob. podobnie wyrok z dnia 11 marca 2010 r., Wood Floor Solutions Andreas Domberger, C‑19/09). W konsekwencji sąd właściwy, zgodnie z rzeczonym przepisem, dla rozpoznania wszelkich roszczeń wywodzonych z umowy o świadczenie usług realizowanych w różnych państwach członkowskich to sąd państwa członkowskiego, na którego terytorium znajduje się miejsce głównego świadczenia usług, które wynika z postanowień umowy, a wobec braku odnośnych postanowień – miejsce rzeczywistego wykonania tej umowy, a w braku możliwości dokonania ustalenia na tej podstawie – miejsce zamieszkania lub siedziby usługodawcy (zob. podobnie wyrok z dnia 11 marca 2010 r., Wood Floor Solutions Andreas Domberger, C‑19/09).

W świetle całokształtu powyższych rozważań na pytania od drugiego do ósmego należy odpowiedzieć, że art. 7 pkt 1 rozporządzenia nr 1215/2012 należy interpretować w ten sposób, że sądem właściwym na podstawie rzeczonego przepisu dla rozpoznania żądania odszkodowania z tytułu jednostronnego rozwiązania umowy dystrybucji wyłącznej zawartej pomiędzy dwiema spółkami mającymi siedziby i działającymi w odmiennych państwach członkowskich na potrzeby sprzedaży towarów na rynku krajowym trzeciego państwa członkowskiego, na którego terytorium żadna ze spółek nie posiada filii ani oddziału, jest sąd państwa członkowskiego, na terytorium którego znajduje się miejsce głównego świadczenia usług, które wynika z postanowień umowy, a wobec braku odnośnych postanowień – miejsce rzeczywistego wykonania tej umowy, a w braku możliwości dokonania ustalenia na tej podstawie – miejsce zamieszkania lub siedziby usługodawcy.

Wyrok TSUE z dnia 8 marca 2018 r., C-64/17

Standard: 81232 (pełna treść orzeczenia)