Przedawnienie roszczeń odszkodowawczych związanych z nieruchomością
Wyłączenie przedawnienia roszczeń właściciela (art. 223 k.c.)
Z art. 223 § 1 k.c. wynikają trzy kumulatywne przesłanki uzasadniające jego zastosowanie.
Pierwsza dotyczy podmiotu, którym może być wyłącznie właściciel.
Druga dotyczy rodzaju roszczeń nieulegających przedawnieniu i obejmujących tylko roszczenia przewidziane w artykule poprzedzającym, tj. roszczenie windykacyjne (art. 222 § 1 k.c.) i negatoryjne (art. 222 § 2 k.c.),
Trzecia natomiast dotyczy rodzaju rzeczy, tj. nieruchomości, której dotyczą te roszczenia.
Uwzględniając powyższe nie można przyjąć, aby do roszczenia przewidzianego w art. 208 ust. 1 u.g.n. miał stosowanie art. 223 § 1 k.c.
Ze względu na to, że przepis zawarty w art. 223 § 1 k.c. przewiduje wyjątek od reguły przewidzianej w art. 117 § 1 k.c. - według której z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu - musi on podlegać wykładni ścisłej, zgodnie z zasadą wykładni exceptiones non sunt extendendae. Wyjątkowa, w stosunku do zasady ogólnej, regulacja zawarta w art. 223 § 1 k.c. wiąże się z istotą prawa własności, którego emanacją są roszczenia z art. 222 k.c. Dopóki prawo to przysługuje, dopóty właścicielowi nieruchomości przysługują środki ochrony tego prawa przewidziane w art. 222 k.c.
Art. 223 § 1 k.c. nie stosuje się do roszczenia o zobowiązanie do złożenia oświadczenia woli przenoszącego prawo własności nieruchomości, jako roszczenia obligacyjnego (por. wyrok SN z dnia 25 stycznia 2013 r., II CSK 317/12).
Wyrok SN z dnia 28 listopada 2014 r., I CSK 657/13
Standard: 67257 (pełna treść orzeczenia)
Instytucja przedawnienia ma za zadanie uporządkowanie stosunków społecznych i jej celem jest zniesienie utrzymującej się niepewności co do trwania w czasie odpowiedzialności, nikt zaś nie może ponosić odpowiedzialności majątkowej bez żadnego ograniczenia w czasie.
Roszczenie odszkodowawcze jest roszczeniem o charakterze majątkowym, i to także wówczas, gdy dotyczy ono szkody związanej z nieruchomością. Okoliczność, że zgodnie z art. 223 § 1 k.c., roszczenia właściciela nie ulegają przedawnieniu, jeżeli dotyczą nieruchomości, wbrew twierdzeniom skarżącej, nie ma zatem w sprawie żadnego znaczenia, bowiem tyczy się to jedynie roszczeń windykacyjnych i negatoryjnych wywodzonych z art. 222 k.c. W żadnym zaś razie regulacja ta nie rozciąga się na związane z nieruchomością roszczenia odszkodowawcze przysługujące właścicielowi nieruchomości.
Wyrok SA w Warszawie z dnia 15 listopada 2011 r. I ACa 254/11
Standard: 5164 (pełna treść orzeczenia)