Sprostowanie aktu stanu cywilnego przez kierownika USC
Sprostowanie aktu stanu cywilnego przez kierownika USC (art. 35 ust. 1 i 2 p.a.s.c. )
Zgodnie z art. 35 ust. 1 i 2 p.a.s.c. sprostowaniu przez kierownika USC podlega każdy akt, który zawiera dane niezgodne z: a) danymi zawartymi w aktach zbiorowych rejestracji stanu cywilnego lub z innymi aktami stanu cywilnego albo b) zagranicznymi dokumentami stanu cywilnego, przy czym dokumenty te muszą:
1) stwierdzać zdarzenie wcześniejsze i
2) dotyczyć tej samej osoby lub jej wstępnych. Ustawodawca umocowuje do sprostowania aktu stanu cywilnego przede wszystkim kierownika urzędu stanu cywilnego, rozszerzając jego kompetencje, co w konsekwencji upraszcza dokonanie czynności w tym zakresie, eliminując w znacznym stopniu konieczność sprostowania aktu w trybie sądowym.
Procedura administracyjna, a więc sprostowanie aktu stanu cywilnego przez kierownika USC, możliwa jest tylko w sytuacji, kiedy spełnione zostaną przesłanki określone przez ustawodawcę w art. 35 p.a.s.c.
Jeżeli jednak przesłanki powyższe nie są spełnione, wówczas zastosowanie znajdzie procedura sądowa określona w treści art. 36 tej ustawy.
Jeżeli organ zauważy niezgodność danych w aktach stanu cywilnego, która wykracza poza jego możliwości działania i gdy konieczne jest przeprowadzenie oceny innych dowodów, niż dokumenty stanu cywilnego (art. 36 pkt 2 p.a.s.c.), to powinien dążyć do usunięcia nieprawidłowości w aktach stanu cywilnego przez sąd powszechny. W szczególności gdy, wykazane zostało, że to organy państwa wadliwie zrekonstruowały treść akt stanu cywilnego, to rolą państwa jest doprowadzenie do sytuacji, aby akty te zawierały prawdę materialną.
W sytuacji gdy ustalenie prawidłowej treści aktu stanu cywilnego wymaga dokonania ustaleń faktycznych oraz przeprowadzenia postępowania dowodowego, sprawa powinna zostać rozstrzygnięta w postępowaniu sądowym przed sądem powszechnym. Działanie takie znajduje podstawę w art. 36 pkt 2 p.a.s.c., a legitymację w tej mierze ma m.in. kierownik USC. Wówczas sprostowania aktu stanu cywilnego dokonuje sąd w postępowaniu nieprocesowym.
Postanowienie SN z dnia 14 czerwca 2023 r., II CSKP 121/23
Standard: 79690 (pełna treść orzeczenia)
Ustawa Prawo o aktach stanu cywilnego określa tryb sprostowania aktu przez kierownika urzędu stanu cywilnego jako czynność materialno-techniczną, nie mają tu zastosowania zatem przepisy kodeksu postępowania administracyjnego.
Ustawodawca powierza kompetencje sprostowania aktu stanu cywilnego kierownikowi urzędu stanu cywilnego oraz sądowi w zależności od istniejących przesłanek, wynikających z art. 35 ust. 1 oraz art. 36 tej ustawy. Ustawodawca umocowuje do sprostowania aktu stanu cywilnego przede wszystkim kierownika urzędu stanu cywilnego, rozszerzając jego kompetencje, co w konsekwencji upraszcza dokonanie czynności w tym zakresie, eliminując w znacznym stopniu konieczność sprostowania aktu w trybie sądowym. (Czajkowska Alicja, Komentarz do art. 35 ustawy [w:] Prawo o aktach stanu cywilnego z komentarzem. Przepisy wykonawcze i związkowe oraz wzory dokumentów. LEX, 2015).
Z kolei stosownie do art. 36 ustawy sprostowania aktu stanu cywilnego dokonuje sąd w postępowaniu nieprocesowym, na wniosek osoby zainteresowanej, prokuratora lub kierownika urzędu stanu cywilnego.
W świetle przedstawionych okoliczności sprawy i powołanych przepisów prawa stwierdzić należy, że jedyną właściwą drogą do dokonania przez skarżącego zmian w zakresie jego nazwiska w aktach stanu cywilnego jest złożenie wniosku o sprostowanie aktu stanu cywilnego w trybie art. 35 ustawy Prawo o aktach stanu cywilnego do właściwego kierownika urzędu stanu cywilnego, nie zaś kierowanie żądania w powyższym zakresie do Prezesa UODO, który nie jest właściwy do rozstrzygania tej kwestii.
Wyrok WSA z dnia 16 stycznia 2023 r., II SA/Wa 1545/22
Standard: 79713 (pełna treść orzeczenia)
Standard: 79716