Charakterystyka i funkcje odsetek

Odsetki w prawie cywilnym uważane są najczęściej za wynagrodzenie za używanie przez pewien czas cudzego kapitału lub za opóźnienie zapłaty sumy pieniężnej czy wreszcie za utratę możliwości używania sumy zatrzymanej bądź wyłożonej w interesie drugiej strony i podlegającej zwrotowi.

Ich wspólną cechą jest to, że płatne są w rzeczach tego samego rodzaju co dług główny, w stosunku do którego stanowią należność uboczną i akcesoryjną, a wysokość świadczenia obliczana jest według przyjętej stopy procentowej w stosunku do czasu użycia kapitału.

W przypadku obowiązku zapłaty odsetek, niezależnie od ich rodzaju, spełnione są przesłanki warunkujące okresowy charakter świadczeń.

Wyrok SN z dnia 18 czerwca 2014 r., V CSK 421/13

Standard: 21944 (pełna treść orzeczenia)

Odsetki stanowią sankcję dla dłużnika za sam fakt niespełnienia świadczenia w terminie, chociażby dłużnik nie popadł w zwłokę, oraz wynagrodzenie za korzystanie z pieniędzy wierzyciela, niemniej w okresach występowania wysokiej inflacji, oprócz funkcji tradycyjnych (dyscyplinującej i kompensacyjnej), pełnią także funkcję czynnika waloryzującego świadczenie główne (por. np. uz. uchwały SN z dnia 19 marca 1998 r., III CZP 72/97 i wyrok z dnia 10 lutego 2000 r., II CKN 725/98). 

Ustawodawca, określając w kolejnych rozporządzeniach, począwszy od rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 10 marca 1989 r. w sprawie określenia wysokości odsetek ustawowych (Dz. U. Nr 16, poz. 84 ze zm.) wysokość odsetek, niewątpliwie brał pod uwagę zarówno ich funkcje, jak i uzasadniony interes wszystkich podmiotów obrotu gospodarczego.

Wyrok SN z dnia 8 stycznia 2003 r., II CKN 1097/00

Standard: 56181 (pełna treść orzeczenia)