Art. 4 § 1 k.k. przy orzekaniu środków zabezpieczających

W orzecznictwie i w doktrynie sporną kwestią jest – jak dotąd - czy przy orzekaniu środków zabezpieczających ma zastosowania art. 4 § 1 k.k., tj. czy należy stosować ustawę względniejszą dla sprawcy czy wyłącznie ustawę nową. Rzeczywiście, W. Wróbel oraz A. Zoll prezentują pogląd o braku zastosowania zasady lex mitior agit do środków zabezpieczających. W komentarzu do art. 4 k.k. Andrzej Zoll podziela argument W. Wróbla, iż „pełne respektowanie zakazu retroaktywności oraz zasady lex mitior w odniesieniu do środków zabezpieczających może być także sprzeczne z racją ich stosowania” (teza 33 Kom, do art., 4 k.k.; 2016.08.01.A.Zoll). Pogląd ten ma także oparcie w wieloletniej praktyce sądowej mającej swoje początki jeszcze w orzecznictwie przedwojennym. Tropem tym – jak się wydaje - poszedł orzekający w przedmiotowej sprawie Sąd Okręgowy w W., nie dostrzegłszy jednak, że ważkie argumenty przemawiają za poglądem odmiennym w tej mierze. Dla przykładu: P.Góralski w opracowaniu: „środki zabezpieczające a zasadna lex severior retro non agit” opowiada się za uznaniem, iż prawo surowsze nie działa wstecz do wszystkich przewidzianych w prawie karnym środków zabezpieczających, a także do instytucji istotnie do nich zbliżonych, nawet jeżeli zostały one zamieszczone w aktach prawnych niemających formalnie charakteru prawnokarnego, choćby z uwagi na charakteryzujący je obecnie dominujący element represyjny (por. – argumentacja do wyroku TK z dnia 23 lipca 2013, P 36/12.).

Również w orzecznictwie SN prezentowany jest ostatnio pogląd o konieczności stosowania, w zakresie środków zabezpieczających ustawy względniejszej dla sprawy (por. wyrok SN z dnia 18 grudnia 2007r., V KK 383/07; uchwała z dnia 21 maja 2004r., I KZP 6/04 ).

Wyrok SN z dnia 10 kwietnia 2019 r., II KK 236/18

Standard: 76275 (pełna treść orzeczenia)

O tym, która ustawa jest względniejsza dla sprawcy, nie decydują wyłącznie kryteria rodzaju i wysokości sankcji (por. wyrok SN z 22 lutego 2006 r., V KK 199/05). Oprócz surowości kary przewidzianej ustawą należy uwzględnić również inne uregulowania, w tym dotyczące środków zabezpieczających.

Wyrok SN z dnia 18 grudnia 2007 r., V KK 383/07

Standard: 76692 (pełna treść orzeczenia)