Nota dyplomatyczna, korespondencja dyplomatyczna jako informacja publiczna
Kryteria przedmiotowe informacji publicznej (art. 6 u.d.i.p.)
Jednym z narzędzi polityki zagranicznej jest dyplomacja, która prowadzona jest m.in. za pomocą korespondencji dyplomatycznej. Stanowi ona formę czynności, jaka podejmowana jest przez urząd czy osobę reprezentującą podmiot prawa międzynarodowego wobec innego podmiotu tego prawa. Pisma urzędowe stanowiące korespondencję dyplomatyczną wymieniane są między organami państw lub organizacji międzynarodowych, upoważnionych do ich reprezentowania na zewnątrz. Przedmiotem korespondencji dyplomatycznej mogą być wszystkie sprawy interesujące państwo czy organizacje międzynarodowe, dotyczące zarówno wzajemnych stosunków państwowych (np. notyfikacja przybycia dyplomaty na placówkę, zawarcie umowy handlowej) jak i spraw technicznych, związanych z funkcjonowaniem danej placówki dyplomatycznej (np. zwolnienie z opłat celnych mienia przesiedlenia personelu, rejestracja samochodu dyplomaty czy prośba o udzielenie wizy dyplomatycznej). Jedną z form prowadzenia korespondencji dyplomatycznej jest wymiana not. Termin ten służy na określenie podstawowej formy dokumentacji kontaktów w służbie dyplomatycznej i komunikowania się między ministerstwami spraw zagranicznych a misjami dyplomatycznymi oraz między samymi misjami dyplomatycznymi. Mogą one dotyczyć spraw ważnych, nawet zasadniczych jak i w bieżących sprawach rutynowych.
Naczelny Sąd Administracyjny nie podziela przy tym stanowiska organu, że nie jest możliwe, na gruncie ustawy o dostępie do informacji publicznej, udostępnienie not dyplomatycznych z uwagi na uregulowania wynikające z międzynarodowego prawa zwyczajowego oraz umów międzynarodowych, które stanowią tryb szczególny.
Na problematykę dotyczącą zakresu udostępniania przez Ministra Spraw Zagranicznych pism mających formę not dyplomatycznych zwracał także uwagę Naczelny Sąd Administracyjny w powołanych wyrokach I OSK 2499/16 oraz I OSK 1992/17, przyjmując że nie można generalnie wywodzić, że każda nota dyplomatyczna będzie zawierać treść, której udostępnienia można domagać się z powołaniem się na dostęp do informacji publicznej. Kwestie udostępnienia dokumentów, nie ich treści, lecz formy, winny być badane indywidualnie w każdym przypadku, nie każdy bowiem dokument wytworzony przez władzę publiczną będzie z założenia zawierał informację o sprawach publicznych, bądź informację publiczną podlegającą udostępnieniu w całości lub w części.
Wyrok NSA z dnia 19 września 2019 r., I OSK 659/18
Standard: 75387 (pełna treść orzeczenia)
W zakresie informacji o polityce wewnętrznej i zagranicznej chodzi o szeroko rozumianą politykę administracyjna, tj. praktyczną i rzeczywistą działalność organów władzy i administracji publicznej w zakresie kształtowania oraz wykonywania określonych zadań na rzecz państwa i jego obywateli. Stąd też obowiązek udostępniania informacji w tym zakresie dotyczy Prezydenta RP, Prezesa Rady Ministrów, a w zakresie polityki zagranicznej Ministra Spraw Zagranicznych. Reasumując, żądany przez skarżącą fundację dokument, tj. nota dyplomatyczna odnosząca się do sfery faktów, stanowią informację publiczną i tym samym została spełniona przesłanka przedmiotowa ustawy o dostępie do informacji publicznej.
Wyrok WSA z dnia 8 maja 2018 r., II SAB/Wa 11/18
Standard: 75358 (pełna treść orzeczenia)