Ocena zasadności wypowiedzenia umowy na czas określony w świetle zasad współżycia społecznego (art. 8 k.c.)

W obecnym stanie prawnym wobec skreślenia art. 33 k.p. dopuszczalne stało wypowiadanie wszystkich umów o pracę na czas określony, bez względu na okres, na jaki zostały zawarte i bez potrzeby zamieszczenia w umowie stosownego oświadczenia woli obydwu stron w tej kwestii. Z mocy art. 36 § 1 k.p. zrównano jedynie okresy wypowiedzenia umów o pracę zawartych na czas określony z umowami zawartymi na czas nieokreślony. Nie zmodyfikowano natomiast art. 30 § 4 k.p., który obowiązek wskazania przyczyny wypowiedzenia ogranicza tylko do umów o pracę na czas nieokreślony i art. 38 § 1 k.p., który przewiduje obowiązek konsultacji związkowej zamiaru wypowiedzenia jedynie w odniesieniu do umów bezterminowych. Tylko do tych umów art. 45 § 1 k.p. statuuje sądową kontrolę zasadności owego wypowiedzenia. Dokonana zmiana Kodeksu pracy oznacza zatem jeszcze mniejszą stabilność terminowych umów o pracę niż w uprzednim stanie prawnym.

Nawet w przypadku umów o pracę zawartych na czas określony, odnośnie których nie istnieje obowiązek pracodawcy wskazania przyczyny wypowiedzenia umowy o pracę ani wykazania w razie sporu sądowego jej zasadności, decyzja o rozwiązaniu stosunku zatrudnienia w tym trybie nie może być dowolna. W wyroku Sądu Najwyższego z dnia 25 stycznia 2010 r., I PK 132/09), zapadłym w sprawie z dowołania ordynatora podmiotu leczniczego od wypowiedzenia umowy o prace, wyrażono pogląd, że ograniczeniem wypowiedzenia zawartej z osobą zatrudnioną na tym stanowisku umowy o pracę na czas określony może być bowiem zarzut nadużycia prawa do dokonania tejże czynności. Pogląd o możliwości postawienia zarzutu nadużycia prawa przy wypowiedzeniu umowy terminowej jest powszechnie przyjmowany.

Możliwa jest zatem ocena, czy wypowiedzenie stosunku pracy wynikającego z umowy na czas określony nie pozostaje w sprzeczności z zasadami współżycia społecznego lub społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa. Stosowanie regulacji art. 8 k.p. powierzone zostaje w toku postępowania sądom powszechnym orzekającym w sprawie, jako że badają one bezpośrednio materiał dowodowy zgromadzony w sprawie. Ocena prawidłowości zastosowania tej normy na etapie postępowania kasacyjnego powinna mieć charakter wyjątkowy. Innymi słowy, jedynie w wypadkach szczególnie rażącego i oczywistego naruszenia art. 8 k.p. przy jego stosowaniu przez sąd powszechny możliwa jest ingerencja Sądu Najwyższego w ferowane rozstrzygnięcie.

Wyrok SN z dnia 14 marca 2023 r., II PSKP 109/21

Standard: 74465 (pełna treść orzeczenia)

Ograniczeniem wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas określony może być bowiem zarzut nadużycia prawa wypowiedzenia umowy. Pogląd o możliwości postawienia zarzutu nadużycia prawa przy wypowiedzeniu umowy terminowej jest powszechnie przyjmowany

Wyrok SN z dnia 25 stycznia 2010 r., I PK 132/09

Standard: 74464 (pełna treść orzeczenia)