Nierozpoznanie istoty sprawy w rozumieniu art. 386 § 4 k.p.c. przez zaniechanie merytorycznego zbadania zarzutu przedawnienia

Nie ma uzasadnienia stanowisko o nierozpoznaniu istoty sprawy w rozumieniu art. 386 § 4 k.p.c., jeżeli sąd pierwszej instancji nie odniesie się do zarzutu przedawnienia.

Po pierwsze, taki zarzut może zostać podniesiony również w postępowaniu odwoławczym, przy czym samo w sobie nie powoduje to otwarcia terminu do podniesienia nowych faktów i zgłoszenia nowych wniosków dowodowych (art. 381 k.p.c.). Po drugie, jego rozpoznanie przez sąd odwoławczy nie wymaga przeprowadzenia postępowania dowodowego, czy rozstrzygnięcia o zasadności innego roszczenia (jak w przypadku zarzutu potrącenia). Po trzecie, nie rozpoznając zarzutu przedawnienia, sąd pierwszej instancji nie uchybia obowiązkowi rozpoznania istoty sprawy, gdy sąd ten odnosi się do faktycznej i materialnej podstawy żądania powoda.

Uchylenie orzeczenia z uwagi na nierozpoznanie istoty sprawy mogłoby mieć miejsce np. w sytuacji, gdyby sąd pierwszej instancji uznał za trafny zarzut przedawnienia pozwanego, wstrzymując się jednocześnie od oceny faktycznej i prawnej roszczenia powoda. Odmienna zaś sytuacja nie wyczerpuje sama w sobie przesłanek stwierdzenia zaistnienia okoliczności uzasadniających uchylenie orzeczenia tego sądu.

Postanowienie SN z dnia 14 września 2023 r., III CZ 195/23

Standard: 74376 (pełna treść orzeczenia)