Prawo do prawdy, rzetelnej informacji jako dobro osobiste
Dobra osobiste - katalog innych dóbr osobistych
Formułowane przez skarżącego tzw. „prawo do prawdy”, „prawo do bycia nieokłamywanym”, „prawo do bycia nieoszukiwanym” samo w sobie nie może być uznane za dobro osobiste.
W zakresie wartości niemajątkowych ściśle związanych z istotą jednostki nie mieści się prawo do otrzymywania rzetelnych informacji. Otwarty charakter katalogu dóbr osobistych nie daje podstaw do jego dowolnego poszerzania, bez uwzględniania wyjątkowego charakteru instrumentów zapewniających ochronę dóbr osobistych. Dobrami osobistymi są wartości immanentnie powiązane z istotą człowieczeństwa oraz naturą człowieka, niezależne od jego woli, dające się jasno skonkretyzować i zobiektywizować (zob. uchw. SN z 19 listopada 2010 r., III CZP 79/10).
Nieuprawnione jest także twierdzenie, że naruszenie prawa do otrzymania informacji o zwyczajnym walnym zgromadzeniu akcjonariuszy (a nawet podanie w tym zakresie fałszywej informacji) należałoby kwalifikować jako postać naruszenia dobra osobistego w postaci czci (godności i szacunku). Przeciwko temu twierdzeniu przemawia potrzeba obiektywnej oceny kryteriów nawet potencjalnego naruszenia dóbr osobistych, a nie wyłącznie subiektywne postrzeganie skarżącego (zob. wyr. SN z 23 lutego 2001 r., II CKN 396/00; wyr. SN z 29 września 2010 r., V CSK 19/10).
Postanowienie SN z dnia 19 marca 2021 r., I CSK 343/20
Standard: 62120 (pełna treść orzeczenia)
Nie jest dobrem osobistym jednostki „prawo do prawdy”, tak jak i nie jest prawem osobistym podlegającym ochronie na gruncie art. 24 k.c. „prawo do otrzymywania prawdziwych informacji”. Wprawdzie katalog dóbr osobistych ma charakter katalogu otwartego, zaś orzecznictwo sądowe uznaje niekiedy pewne wartości niemajątkowe za „nowe dobra osobiste” (np. prawo do kultu pamięci osoby prawnej, prawo poczucia przynależności do określonej płci), nie oznacza to jednak możliwości dowolnego w istocie poszerzenia tego katalogu o wszelkie wartości i dobra pozytywnie oceniane w społeczeństwie, jak np. wskazywana przez powoda „prawda” i „prawo do bycia nieokłamywanym”. Dobra osobiste to wartości niemajątkowe, ściśle związane z istotą osobowości i autonomii jednostki. W zakresie tego pojęcie nie mieszą się kategorie logiczne, takie jak „prawda”, czy „fałsz”, ani relacje istniejące pomiędzy osobami, w tym relacje informacyjne – otrzymywanie od osób trzecich informacji prawdziwych lub fałszywych.
Wyrok SA w Warszawie z dnia 12 grudnia 2019 r., VI ACa 504/18
Standard: 73508 (pełna treść orzeczenia)