Prawo strony niezamożnej do domagania się obrońcy z urzędu do wniesienia kasacji

Prawo strony niezamożnej do powołania jej adwokata z urzędu nie oznacza powołania jej takowego do wniesienia kasacji, tylko dlatego, że tak sobie ona życzy, skoro podstawy tej skargi są ściśle określone i obejmują jedynie obrazę prawa i to bynajmniej nie każdą (art. 523 § 1 k.p.k.).

Podstawy do kasacji są one ograniczone, gdyż nie jest to środek odwoławczy, lecz nadzwyczajny środek zaskarżenia dotyczący prawomocnych wyroków - nie godzi w prawo strony do wniesienia skutecznego środka zaskarżenia, gdyż nie stoi to na przeszkodzie, aby strona poprzez obrońcę z wyboru wystąpiła z takim środkiem. 

Prawo domagania się obrońcy z urzędu przez niezamożnego oznacza jedynie żądanie ustanowienia go stronie, ale dla rozważenia wniesienia kasacji, a więc zbadania, czy są powody do sporządzenia takiego środka zaskarżenia i sporządzenia go, ale tylko wtedy, gdy ów adwokat dostrzega owe powody w realiach danej sprawy. To, że w ocenie samej strony miało miejsce naruszenie prawa nie oznacza jeszcze, iż ono rzeczywiście nastąpiło, a nawet jeżeli tak, to czy jest to taka obraza prawa, która stanowi podstawę do kasacji. Ustanawianie zaś obrońcy z urzędu opiera się generalnie na zaufaniu do instytucji adwokata, jako podmiotu fachowego, który jako taki oceni istnienie podstaw do kasacji w interesie danej strony, a nie – jak przy obronie z wyboru -na zaufaniu do określonego indywidualnie przedstawiciela tego zawodu.

Prawo strony niezamożnej do domagania się obrońcy z urzędu nie oznacza zatem prawa do powołania jej adwokata, który wniesie kasację, gdyż ona chce aby ją wniósł, lecz do ustanowienia jej obrońcy, który rzetelnie przeanalizuje, czy istnieją ku temu podstawy, i wystąpi ze skargą, jeżeli stwierdzi ich istnienie. Tym samym uznanie przez obrońcę ustanowionego z urzędu, że brak jest podstaw do kasacji, nie rodzi też dla strony niezadowolonej z takiej opinii prawa do żądania ustanowienia jej innego, kolejnego obrońcy z urzędu, żeby wniósł żądaną przez nią kasację.

Powyższe nie narusza konstytucyjnych ani konwencyjnych, ani też kodeksowych, praw strony do wnoszenia środków zaskarżenia, gdyż może ona zawsze poprzez obrońcę z wyboru wywieść kasację. Zatem nie ma mowy w tej sprawie o zaistnieniu podnoszonych w zażaleniu naruszeniach praw skarżącego.

Postanowienie SN z dnia 15 grudnia 2010 r., IV KZ 74/10

Standard: 72880 (pełna treść orzeczenia)