Niedopuszczalność zwolnienia od zwrotu uzasadnionych wydatków stron

Sąd nie może pozbawić oskarżyciela posiłkowego należnego mu od oskarżonego, co do którego wydany został wyrok skazujący, zwrotu kosztów związanych z ustanowieniem pełnomocnika. Innymi słowy, wynikająca z art. 624 § 1 k.p.k. możliwość zwolnienia oskarżonego lub oskarżyciela posiłkowego w całości lub w części od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych nie odnosi się do kosztów procesu wymienionych w art. 616 § 1 pkt 2 k.p.k. (zob. uz. wyroku SN z 11 kwietnia 2013 r., II KK 245/12).

Postanowienie SN z dnia 1 czerwca 2023 r., I KK 12/23

Standard: 71763 (pełna treść orzeczenia)

Z art. 624 § 1 k.p.k. wynika, że sąd może zwolnić stronę jedynie od kosztów sądowych obciążając nimi Skarb Państwa, jeżeli istnieją podstawy do uznania, iż uiszczenie ich byłoby dla niej zbyt uciążliwe ze względu na sytuację rodzinną, majątkową i wysokość dochodów, jak również wtedy, gdy przemawiają za tym względy słuszności. Zwolnienie to dotyczy tylko i wyłącznie kosztów sądowych, poza zakresem których pozostają uzasadnione wydatki oskarżyciela posiłkowego, w szczególności z tytułu ustanowienia w sprawie pełnomocnika z wyboru (art. 616 § 1 pkt 2 k.p.k.), albowiem wydatki stron nie są ponoszone na rzecz organów prowadzących postępowanie karne, a są własnymi ich kosztami, koniecznymi do realizacji przypadających im funkcji procesowych. Tak też orzekł Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 11 kwietnia 2013 r., w sprawie II KK 245/12, wskazując, że: „Możliwość zwolnienia oskarżonego lub oskarżyciela posiłkowego w całości albo w części od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych nie odnosi się do kosztów procesu wymienionych w art. 616 § 1 pkt 2 k.p.k.”. Zwolnienie oskarżonego przez sąd z ponoszenia kosztów sądowych nie uwalnia go więc od konieczności wyrównania oskarżycielowi posiłkowemu poniesionych przez niego uzasadnionych wydatków w sprawie (zob. także uchwała Sądu Najwyższego z dnia 10 września 1970 r., VI KZP 20/70

Postanowienie SN z dnia 15 marca 2023 r., V KK 475/22

Standard: 71762 (pełna treść orzeczenia)