Modyfikacja i konkretyzacja przez sąd treści przeprosin w sprawie o ochronę dóbr osobistych

Sąd ostatecznie decyduje o miejscu, liczbie i sposobie publikacji oświadczeń o przeproszeniu stosownie do okoliczności konkretnego przypadku, równoważąc interesy pokrzywdzonego z jednej strony, aby zapewnić mu najszersze i najbardziej satysfakcjonujące zadośćuczynienie moralne oraz pozwanego z drugiej strony tak, aby z kolei nie stosować wobec niego nadmiernej i nieusprawiedliwionej okolicznościami danego przypadku represji (por. wyrok SN z 17 maja 2013 r., I CSK 540/12).

Za adekwatne uznał Sąd Apelacyjny w tym przypadku opublikowanie przeprosin tylko na stronie (...) ponieważ tylko w tym zakresie pozwani są odpowiedzialni za naruszenie prywatności i tajemnicy rozmowy. Nie mogą ponosić odpowiedzialności za działania innych podmiotów. Nie zostało zresztą wykazane, aby grona czytelników pozostałych portali pokrywały się choćby częściowo z użytkownikami portalu (...) albo by zamieszczenie oświadczeń na stronie internetowej (...) nie mogło doprowadzić do pełnej realizacji kompensacyjnej funkcji przeprosin.

Mimo skonkretyzowania przez powodów żądania dopełnienia czynności potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia dóbr osobistych przez złożenie oświadczenia odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie, sąd orzekający nie jest ściśle związany wskazaną przez stronę powodową treścią oświadczenia. Przepis art. 24 § 1 k.c. pozostawia ocenie sądu kwestię, czy żądana przez powoda treść i forma oświadczenia jest odpowiednia i celowa do usunięcia skutków naruszenia, co prowadzi do wniosku, że sąd może kształtować treść oświadczenia także przez ograniczenie jej zakresu czy uściślenie sformułowań (por. cyt. wyrok SN z 17 maja 2013 r. oraz wyroki SN: z 13 kwietnia 2007 r., I CSK 28/07 i z 11 lutego 2011 r., I CSK 334/10).

Mając powyższe na uwadze, stosując art. 24 w zw. z art. 23 k.c., Sąd zobowiązał każdego z pozwanych do opublikowania oświadczenia przeprosin za bezprawne naruszenie prawa każdego z powodów do prywatności i tajemnicy rozmowy poprzez złożenie oświadczenia w sposób czytelny, to jest czarną czcionką na białym tle i umieszczenie oświadczenia w ramce. Oświadczenie powinno pozostać na stronie przez 7 dni. Okres ten odpowiada żądaniu i jest odpowiedni do usunięcia skutków naruszenia dóbr osobistych powodów.

Ponieważ oświadczenie o przeproszeniu ma być opublikowane w internecie, to nie było możliwe posługiwanie się parametrami właściwymi dla publikacji w formie papierowej (rozmiarem czcionki). Skoro strona może być wyświetlana na małym lub dużym monitorze, z lepszą lub gorszą rozdzielczością, przy posłużeniu się rozmiarem czcionki powstałby problem z wykonaniem wyroku. W takim wypadku właściwe byłoby wskazanie na rozmiar w pikselach, ponieważ jednak powodowie nie posłużyli się takimi wielkościami, rozmiar publikacji Sąd pozostawił stronie pozwanej, zaznaczając, że ma być umieszczona w ramce, na stronie głównej (nieadekwatne byłoby wskazanie na stronę pierwszą na portalu internetowym, jak chcieli powodowie), czarną czcionką na białym tle, co spełnia postulowany przez skarżących wymóg czytelności, sam w sobie niedookreślony i względny.

Umieszczenie w ramce spełnia z kolei postulat wyeksponowania tekstu. Nie było podstaw do uwzględnienia żądania mającego zapobiec rozmaitym zabiegom formalnym, które umniejszałyby znaczenie przeprosin. Sąd Apelacyjny nie dopatrzył się racji, które przemawiałyby za koniecznością stosowania w tym wypadku takich obostrzeń. Przede wszystkim powodowie nie wykazali istnienia takiej potrzeby.

Za niecelowe i nadmiernie obciążające pozwanych uznał Sąd również oświadczenie "o wyrażeniu ubolewania z powodu krzywdzących publikacji". Byłoby to w istocie powtórne przeproszenie, nie zmieniające sensu zdania poprzedzającego, wystarczająco jednoznacznego w swej treści.

Wyrok SA w Warszawie z dnia 14 marca 2018 r., V ACa 1157/17

Standard: 19971 (pełna treść orzeczenia)

Związanie sądu granicami żądania nie oznacza, że sąd jest związany w sposób bezwzględny samym jego sformułowaniem. Jeżeli jego treść jest sformułowana niewłaściwie, niewyraźnie lub nieprecyzyjnie, sąd może ją odpowiednio zmodyfikować, jednakże zgodnie z wolą powoda i w ramach podstawy faktycznej powództwa. Dotyczy to zwłaszcza żądania złożenia oświadczenia o przeprosinach, skoro z art. 24 § 1 k.c. wprost wynika, że ma ono mieć odpowiednią treść. Gdy zatem żądanie w tym przedmiocie ma zbyt szeroki zakres w porównaniu z oświadczeniem, jakie jest właściwe z punktu widzenia tej normy prawa materialnego, taka korekta powinna nastąpić. Ogólna zasada wyrokowania, w myśl której sąd jest związany żądaniem pozwu, nie może być stosowana formalistycznie. (por. wyrok SN z dnia 23 lipca 2015 r. I CSK 549/14).

Powtarzanie w treści oświadczenia dosłownych wypowiedzi zawartych w kwestionowanym wpisie nie jest potrzebne dla usunięcia skutków naruszenia, a wręcz przeciwnie, stanowiłoby ponowne rozpowszechnienie tych wypowiedzi.

Wyrok SA w Krakowie z dnia 16 listopada 2017 r., I ACa 699/17

Standard: 17243 (pełna treść orzeczenia)