Rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych w razie nieważności umowy przeniesienia własności nieruchomości
Rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych (art. 5 u.k.w.h.)
Żeby zobaczyć pełną treść należy się zalogować i wykupić dostęp.
Artykuł 5 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece nie ma zastosowania w sytuacji, gdy z materialnoprawnego punktu widzenia czynność prawna jest nieważna.
Badanie czy czynność prawna była dotknięta nieważnością, ma charakter uprzedni względem oceny spełnienia przesłanek działania rękojmi. Celowość weryfikacji wystąpienia skutku właściwego dla danej czynności prawnej, a wywołanego dzięki zastosowaniu art. 5 u.k.w.h., zachodzi bowiem dopiero wówczas, gdy sama ta czynność prawna nie jest nieważna (wyrok SN z 15 kwietnia 2021 r., V CSKP 59/21). Powołany przepis nie ma zatem zastosowania w sytuacji, gdy z materialnoprawnego punktu widzenia czynność prawna jest nieważna.
Postanowienie SN z dnia 26 października 2023 r., II CSKP 2128/22
Standard: 76486 (pełna treść orzeczenia)
Działanie rękojmi wiary publicznej ksiąg wieczystych jest sposobem nabycia prawa na podstawie ważnej czynności prawnej z osobą, która nie ma legitymacji prawnomaterialnej do rozporządzania prawem wpisanym do księgi wieczystej (por. wyrok SN z dnia 17 kwietnia 2015 r., III CSK 212/14). Rękojmia nie może doprowadzić do nabycia prawa, które w ogóle ab initio nie mogłoby powstać w określonym kształcie prawnym. Rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych nie chroni więc przed skutkami sprzeczności czynności prawnych z ustawą, a w konsekwencji nieważnych (por. wyrok SN z dnia 24 stycznia 2002 r., III CKN 405/99, uchwała SN (7) z dnia 15 lutego 2011 r., III CZP 90/10).
W odniesieniu do umowy sprzedaży nieruchomości w orzecznictwie przesądzono, że sprzedaż nieruchomości przez osobę, której przysługuje uprawnienie do rozporządzania własnością nieruchomości, warunkuje jedynie skuteczność przeniesienia własności, nie zaś ważność umowy przeniesienia własności (por. wyroki SN z dnia 30 października 1969 r., II CR 430/69, z dnia 18 grudnia 1996 r., I CKN 27/96 oraz z dnia 11 grudnia 1998 r.,II CKN 96/98).
Wyrok SN z dnia 12 kwietnia 2019 r., I CSK 172/18
Standard: 84983 (pełna treść orzeczenia)