Różnicowanie treści i formy odpowiedniego oświadczenia dla usunięcia skutków naruszenia dobra osobistego ze względu na rodzaj naruszonego dobra

Godność osobista jest określana mianem czci wewnętrznej, co obejmuje wyobrażenie człowieka o własnej wartości oraz oczekiwanie szacunku ze strony innych ludzi. Dobre imię jest natomiast określane mianem czci zewnętrznej, co obejmuje opinię, jaką o człowieku mają inne osoby.

Właściwe określenie dobra osobistego, które jest przedmiotem ochrony sądowej, jest niezbędne dla prawidłowej oceny, czy określone działanie naruszyło konkretne dobro osobiste, a następnie, czy działanie to było bezprawne, a jeśli tak, to czy treść i forma żądanego w pozwie oświadczenia, jest odpowiednia, według art. 24 § 1 k.c., dla usunięcia skutków naruszenia dobra osobistego. Jeżeli bowiem naruszono godność osobistą człowieka niekiedy właściwą formą usunięcia skutków jego naruszenia może być złożenie samemu pokrzywdzonemu oświadczenia usuwającego skutki tego naruszenia przez podmiot, który tego się dopuścił. Natomiast inna sytuacja zachodzi wówczas, gdy przedmiotem ochrony jest dobre imię. W takim przypadku, oświadczenie usuwające skutki naruszenia tego dobra osobistego, aby osiągnęło cel, musi dotrzeć do innych osób, które zetknęły się z jego bezprawnym naruszeniem.

Szczegółowość oświadczenia usuwającego skutki naruszenia dóbr osobistych zależy przede wszystkim od tego, jakie dobro osobiste zostało naruszone oraz na czym polegało bezprawne działanie naruszające te dobro. Konkretyzacja sformułowań naruszających dobro osobiste w oświadczeniu usuwającym skutki tego naruszenia jest uzasadniona wówczas, gdy naruszono dobre imię przez podanie nieprawdziwych faktów. Natomiast, gdy naruszenie dobra osobistego jest konsekwencją rozpowszechniania sformułowań ocennych w sposób wykraczający poza przyjęte zwyczaje, nie jest uzasadnione ich powtórne przytaczanie w treści oświadczenia usuwającego skutki naruszenia tego dobra osobistego. Zasadnie argumentował Sąd Apelacyjny, że mogłoby to narazić pokrzywdzonego na wtórne naruszenie jego dóbr osobistych. Wystarczy wówczas uszczegółowienie bezprawnych ocen naruszających dobra osobiste w uzasadnieniu wyroku.

 Wyrok SN z dnia 2 lutego 2011 r., II CSK 431/10

Standard: 68717 (pełna treść orzeczenia)