Zawarcie krzywdzącej wierzycieli umowy najmu bądź dzierżawy w postępowaniu upadłościowym

Zawarcie umowy dzierżawy nieruchomości nie stanowi czynności prawnej, do której ma zastosowanie art. 127 ust. 1 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. - Prawo upadłościowe i naprawcze (jedn. tekst: Dz.U. z 2009 r. Nr 175, poz. 1361 ze zm.).

Cechą wyróżniającą czynności rozporządzające jest ich skutek, polegający na wywołaniu bezpośrednich i zarazem negatywnych zmian w majątkowych prawach podmiotowych podmiotu dokonującego rozporządzenia. Za rozporządzenie uznaje się przeniesienie, obciążenie, ograniczenie lub zniesienie prawa podmiotowego. 

Stanowisko przyjmujące, że rozporządzający charakter można przypisać także obciążeniu prawa podmiotowego uprawnieniem względnym (obligacyjnym) jest odosobnione i krytykowane jako prowadzące do zatarcia różnicy pomiędzy skutkami zobowiązującymi a rozporządzającymi. Pogląd ten został zaakceptowany w wyroku SN z dnia 8 października 2004 r., V CK 76/04

W wypadku wydzierżawienia przez upadłego nieruchomości, syndyk, który uznaje taką umowę za krzywdzącą wierzycieli, w tym także z powodu uzgodnienia nieekwiwalentnego czynszu dzierżawnego, może skorzystać z uprawnień przewidzianych w art. 107 – 109 p.u.n. 

Artykuł 106 p.u.n. precyzuje konsekwencje pobrania przez upadłego z góry czynszu najmu rzeczy ruchomej. 

Zawarcie krzywdzącej wierzycieli umowy najmu bądź dzierżawy może być również podważane przez syndyka w drodze powództwa przewidzianego w art. 527 k.c. 

Rozważać też można dopuszczalność zastosowania w odniesieniu do umowy dzierżawy, w zakresie nieuregulowanym w prawie upadłościowym i naprawczym przewidzianego w art. 98 ust. 1 p.u.n. uprawnienia syndyka do odstąpienia od umowy wzajemnej, której zobowiązania w dniu ogłoszenia upadłości nie zostały wykonane w całości lub w części. 

 Wyrok SN z dnia 29 listopada 2012 r., V CSK 6/12

Standard: 68625 (pełna treść orzeczenia)