Sprzeczność czynu niedozwolonego z obowiązującym porządkiem prawnym

Sprzeczność z obowiązującym porządkiem prawnym oznacza sprzeczność z przepisem bezwzględnie obowiązującym powszechnie obowiązującego prawa (zob. art. 87 Konstytucji RP) albo nawet - w wypadku odpowiedzialności kontraktowej - z przepisem względnie obowiązującym, jeżeli strony nie postanowiły inaczej.

Wyrok SN z dnia 19 października 2012 r., V CSK 501/11

Standard: 68241 (pełna treść orzeczenia)

Przesłanką odpowiedzialności na podstawie art. 415 k.c. jest w pierwszej kolejności bezprawność działania lub zaniechania sprawcy, rozumiana jako naruszenie przepisów prawa lub zasad współżycia społecznego. Chodzi przy tym o naruszenie norm powszechnie obowiązujących, jako reguł postępowania wyznaczonych przez nakazy i zakazy wynikające z norm prawa pozytywnego w szczególności prawa cywilnego, karnego, administracyjnego, bankowego itp.

Normami takimi bez wątpienia nie są postanowienia umów łączących strony stosunku cywilnoprawnego. Nie są nimi także, jak słusznie stwierdził Sąd Najwyższy w uchwale (7) z dnia 24 września 1993 r. III CZP 77/93 normy zawarte w regulaminach bankowych, które swoją moc wiążącą uzyskują jedynie na podstawie zgodnej woli stron, nie zaś w oparciu o akt normatywny wydany przez konstytucyjne organy państwa, uprawnione do tworzenia norm powszechnie obowiązujących.

Nie mogłoby zatem stanowić podstawy odpowiedzialności deliktowej strony pozwanej wobec powódki naruszenie przez stronę pozwaną (nawet gdyby do niego doszło) jedynie postanowień umowy łączącej ją z Bankiem Spółdzielczym w L., jak również postanowień regulaminu i instrukcji dotyczących rozliczeń pieniężnych i obrotu bankowego między tymi Bankami, jeśli naruszenie to nie stanowiłoby jednocześnie naruszenia norm prawnych powszechnie obowiązujących, na mocy określonych regulacji prawnych wydanych przez prawotwórcze organy państwowe.

Wyrok SN z dnia 13 lutego 2004 r., IV CK 40/03

Standard: 18441 (pełna treść orzeczenia)

Bezprawność zachowania sprawcy szkody będąca przesłanką kwalifikacji zdarzenia jako czynu niedozwolonego polega na naruszeniu przepisów (lub reguł nie mających postaci normatywnej) obowiązujących powszechnie, niezależnie od łączącego strony stosunku prawnego (np. wyrok SN z 28 kwietnia 1964 r., II CR 540/63).

Na ogół nie mieści się w tym pojęciu niezastosowanie się do cudzego prawa podmiotowego wynikającego ze stosunku obligacyjnego lub prawa rzeczowego. Utożsamianie każdego naruszenia cudzych praw z czynem niedozwolonym przekreśliłoby sens podziału źródeł zobowiązań i rodzaju odpowiedzialności, a w pewnym stopniu również znaczenie winy jako przesłanki odpowiedzialności.

Wyrok SN z dnia 9 czerwca 2000 r., IV CKN 1159/00

Standard: 56153 (pełna treść orzeczenia)