Wykreślenie spółki przejmowanej

W przypadku łączenia się spółek kapitałowych przez przejęcie (art. 492 § 1 pkt 1 k.s.h.) połączenie następuje z dniem wpisania połączenia do rejestru właściwego według siedziby spółki przejmującej (art. 492 § 2 k.s.h.). Poza tym skutkiem podstawowym omawiany wpis wywołuje także skutek w odniesieniu do spółki przejmowanej w postaci jej wykreślenia (verba legis: „skutek wykreślenia spółki przejmowanej”). Wykreślenie z rejestru następuje z urzędu (art. 493 § 5 k.s.h.). Przy wykreślaniu spółki przejmowanej muszą być uwzględnione postanowienia art. 507 k.s.h. Oznacza to, że sąd rejestrowy właściwy według siedziby spółki przejmującej zawiadamia z urzędu niezwłocznie sąd właściwy według siedziby spółki przejmowanej o swoim postanowieniu dotyczącym wpisu połączenia spółek (art. 493 § 2 k.s.h.). Obowiązek takiego zawiadomienia wynika także z art. 45 ust. 5 ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (jedn. tekst: Dz.U. z 2001 r. Nr 17, poz. 209 ze zm.). Zawiadomienie ma na celu niewątpliwie zainicjowanie odpowiedniego postępowania rejestrowego, zmierzającego do wykreślenia spółki przejmowanej z rejestru.

Nie można podzielić opinii, że postanowienie o wpisie połączenia „staje się postanowieniem o wykreśleniu spółki przejmowanej", jeżeli bowiem w art. 493 § 2 k.s.h. stwierdzono, że wpis połączenia „wywołuje skutek wykreślenia spółki przejmowanej”, to chodzi tu z pewnością o regulację materialnoprawną, której sens sprowadza się do tego, iż z chwilą dokonania wpisu połączenia powstaje także materialnoprawny skutek w postaci inkorporacji spółki, tj. utraty przez nią samodzielnego bytu prawnego. Skutek ten powinien być odpowiednio odzwierciedlony w rejestrze prowadzonym dla tej spółki właśnie przez jej wykreślenie (art. 20 ust. 4 ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym; art. 694[5] § 1 k.p.c.). Należy także zwrócić uwagę, że art. 493 § 3 k.s.h. wyraźnie odróżnia „wpis połączenia” i „wpis wykreślenia” spółki przejmowanej oraz podstawy takich wpisów, tworząc tym samym ich czasową i merytoryczną sekwencję. Zgodnie z tym przepisem, wykreślenie z rejestru spółki przejmowanej nie może nastąpić przed dniem zarejestrowania podwyższenia kapitału zakładowego spółki przejmującej i przed dniem wpisania połączenia do rejestru właściwego według siedziby spółki przejmowanej (art. 493 § 3 k.s.h.).

Odpowiednie środki zaskarżenia, w tym skarga kasacyjna, mogą przysługiwać od postanowienia obejmującego wpis wykreślenia spółki przejmowanej z rejestru sądowego, wydanego po dokonaniu wpisu połączenia spółki przejmującej i spółki przejmowanej (art. 519[1] § 3 k.p.c.), natomiast w sprawie rejestrowej o wpisanie połączenia spółek i podwyższenia kapitału skarga kasacyjna nie przysługuje (por. np. uz. uchwały SN z dnia 9 czerwca 1997 r., III CZP 25/97 oraz postanowienie z dnia 11 sierpnia 1999 r., I CKN 368/99). Dzieje się tak niezależnie od tego, że w art. 493 § 2 k.s.h. przewidziano skutek wpisu połączenia w postaci wykreślenia spółki przejmowanej, ponieważ materialnoprawny skutek inkorporowania spółki przejmowanej – jak wspomniano – powinien znaleźć odzwierciedlenie w rejestrze w postaci odpowiedniego wpisu, tj. wpisu wykreślenie tej spółki z rejestru.

Postanowienie SN z dnia 19 stycznia 2006 r., IV CZ 144/05

Standard: 67269 (pełna treść orzeczenia)