Powaga rzeczy osądzonej wyroku sądu administracyjnego

Wyrok sądu administracyjnego oddalający skargę korzysta z powagi rzeczy osądzonej w zakresie ustalenia, że decyzja administracyjna podlegająca kontroli sądowoadministracyjnej jest zgodna z prawem (art. 171 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, jedn. tekst: Dz.U. z 2016 r., poz. 718 ze zm.).

Zgodnie z art. 170 p.p.s.a. orzeczenie prawomocne wiąże nie tylko strony i sąd, który je wydał, lecz również inne sądy i inne organy państwowe, a w przypadkach w ustawie przewidzianych także inne osoby. Regulacja ta ma zapewniać jednolitość orzecznictwa i służyć zachowaniu spójności i logiki w działaniach sądów. Jej istota w odniesieniu do sądów rozstrzygających spory ze stosunków cywilnych, wyraża się w tym, że muszą one brać pod uwagę fakt istnienia oraz treść prawomocnego orzeczenia sądu administracyjnego. Istotną treścią wyroku oddalającego skargę w postępowaniu sądowoadministracyjnym jest ustalenie, że zaskarżona decyzja nie jest wadliwa z punktu widzenia badanych w toku tego postępowania kryteriów zgodności z prawem decyzji administracyjnych.

Skutkiem zasady mocy wiążącej prawomocnego orzeczenia jest to, że przesądzenie we wcześniejszym wyroku kwestii o charakterze prejudycjalnym powoduje, że w późniejszym postępowaniu zagadnienie to nie może być już w ogóle badane, co oznacza obowiązek przyjęcia, że dana kwestia prawna kształtuje się tak, jak to stwierdzono w prawomocnym orzeczeniu (por. m.in. wyroki SN z dnia 12 lipca 2007 r., V CKN 1110/00, z dnia 26 czerwca 2014 r., III CSK 192/13, oraz wyrok NSA z dnia 25 marca 2013 r., II GSK 2322/11).

Wyrok sądu administracyjnego oddalający skargę korzysta z powagi rzeczy osądzonej w zakresie ustalenia, że decyzja administracyjna podlegająca kontroli sądowoadministracyjnej jest zgodna z prawem (art. 171 p.p.s.a.), z uwzględnieniem zasady niezwiązania WSA granicami skargi (art. 134 § 1 p.p.s.a.) oraz związania NSA podstawami skargi kasacyjnej (art. 183 § 1 p.p.s.a.).

Wynikający z art. 170 p.p.s.a. stan związania ograniczony jest co do zasady tylko do rozstrzygnięcia zawartego w sentencji orzeczenia i nie obejmuje jego motywów. Sąd nie jest związany zarówno ustaleniami faktycznymi poczynionymi w innej sprawie jak i poglądami prawnymi wyrażonymi w uzasadnieniu zapadłego w niej wyroku. Przedmiotem prawomocności materialnej jest bowiem ostateczny rezultat rozstrzygnięcia, a nie przesłanki, które do niego doprowadziły. Nie oznacza to, że dla właściwego odczytania zakresu związania i treści sentencji nie będzie zachodziła potrzeba kierowania się motywacją orzeczenia. Dotyczy to zwłaszcza orzeczeń sądu administracyjnego, których istotą jest dokonanie oceny prawnej w ramach sądowej kontroli administracji publicznej, w ramach której strona może zaskarżyć wyrok korzystny dla niej z punktu widzenia sentencji, a naruszający jej interes prawny z uwagi na uzasadnienie rozstrzygnięcia, które może mieć istotne znaczenie dla określenia granic powagi rzeczy osądzonej (art. 171 p.p.s.a.).

Wyrok SN z dnia 18 października 2018 r., IV CSK 305/17

Standard: 67166 (pełna treść orzeczenia)