Powoływanie się przez osobę, która nie była oskarżona na wszelkie okoliczności wyłączające lub ograniczające jej odpowiedzialność cywilną (art. 11 zd. 2 k.p.c.)

Stosownie do art. 11 zd. 2 k.p.c. osoba, która nie była oskarżona, może powoływać się w postępowaniu cywilnym na wszelkie okoliczności wyłączające lub ograniczające jej odpowiedzialność cywilną. Wyłączenie to należy rozumieć szeroko; zasadniczo związanie ustaleniami sądu karnego dotyczy jedynie oskarżonego, a inne podmioty mogą – lecz wyłącznie w celu zwolnienia się z odpowiedzialności cywilnej – podnosić i wykazywać nawet, że skazany nie jest w istocie winny (zob. wyrok SN z 6 marca 1967 r., II CR 410/66). Nie do pogodzenia z prawem do sądu byłoby bowiem przyjęcie, że osoba trzecia nie może podnosić w procesie okoliczności, co do których nie mogła wypowiedzieć się w toku postępowania karnego, w którym nie uczestniczyła.

Wyrok SN z dnia 10 listopada 2022 r., II CSKP 642/22

Standard: 67040 (pełna treść orzeczenia)

Osoba, która nie była oskarżona, może powoływać się w postępowaniu cywilnym na wszelkie okoliczności wyłączające lub ograniczające jej odpowiedzialność cywilną; może zatem podważać ustalenia faktyczne zawarte w prawomocnym, skazującym wyroku karnym w celu wyłączenia lub ograniczenia jej odpowiedzialności cywilnej. Zatem osoba trzecia może wykazać w postępowaniu cywilnym nietrafność ustaleń objętych prejudycjalnością i uwolnić się w ten sposób od odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez inną osobę (albo tę odpowiedzialność ograniczyć). Podjęcie skutecznej obrony przez osobę trzecią na podstawie art. 11 zdanie 2 k.p.c. nie wyłącza mocy prejudycjalnej wyroku w stosunku do osoby prawomocnie skazanej.

Wyrok SN z dnia 11 maja 2021 r., I PSKP 16/21

Standard: 56912 (pełna treść orzeczenia)