Zobowiązanie naturalne (niezupełne)

Przedawnienie zobowiązań cywilnoprawnych powoduje przekształcenie ich w zobowiązania naturalne, skutkiem czego, chociaż zobowiązanie istnieje nadal (nie wygasa), nie jest możliwe ich dochodzenie od osoby zobowiązanej. Z kolei zrzeczenie się zarzutu przedawnienia prowadzi do przeobrażenia z mocy prawa zobowiązania naturalnego w zaskarżalne roszczenie - zobowiązanie zupełne (por. wyroki SN: z dnia 12 października 2006 r., I CSK 119/06, z dnia 19 marca 2002 r., IV CKN 917/00).

Wyrok SN z dnia 12 lutego 2010 r., II UK 181/09

Standard: 66533 (pełna treść orzeczenia)

Zaspokojenie roszczenia przedawnionego jest świadczeniem należnym, gdyż spełnionym w wykonaniu zobowiązania, które nie wygasło, lecz w postaci tzw. zobowiązania naturalnego nadal istnieje. Świadczenie ma w tym wypadku ważną podstawę prawną i przez jego spełnienie jego cel zostaje zrealizowany.

Jak zwrócono uwagę w literaturze, przepis art. 411 pkt 3 k.c., z którego wynika, że świadczenie spełnione w celu zadośćuczynienia przedawnionemu roszczeniu jest świadczeniem nienależnym, stanowi swoiste superfluum. Rozwiązanie, które przepis ten przewiduje, przyjmuje się także w tych systemach prawnych, które nie zawierają takiego przepisu.

Wyrok SN z dnia 7 kwietnia 2005 r., II CK 576/04

Standard: 66531 (pełna treść orzeczenia)

Powstania zobowiązania naturalnego (niezupełnego) charakteryzuje się niemożliwością dochodzenia od dłużnika należnego świadczenia na drodze sądowej. "Niezupełność" zobowiązania wyraża się w odjęciu uprawnionemu możliwości skorzystania z przymusu państwowego w celu uzyskania należnego świadczenia, jednak spełnienie świadczenia przez zobowiązanego nie jest świadczeniem nienależnym. 

Postanowienie SN z dnia 19 kwietnia 2002 r., III CZP 19/02

Standard: 66530 (pełna treść orzeczenia)