Klauzula zastrzegająca prawo "unieważnienia" przetargu jako umowne prawo odstąpienia

Zawarta w ogłoszeniu o sprzedaży w drodze przetargu klauzula, w myśl której strona ogłaszająca przetarg zastrzega sobie prawo "unieważnienia" bezpośrednio po przetargu jego wyników, nie stanowi umownego prawa odstąpienia od umowy w rozumieniu art. 395 § 1 k.c.

Klauzula taka nie jest sprzeczna z ustawą, ale jej realizacja mogłaby być uznana za sprzeczną z zasadami współżycia społecznego, gdyby odmowa zaakceptowania wyników przetargu była dowolna.

Art. 395 § 1 k.c., mający niewątpliwie w tym zakresie charakter normy bezwzględnie obowiązującej, uzależnia skuteczność umownego prawa odstąpienia od umowy od oznaczenia terminu, w ciągu którego prawo takie będzie mogło być wykonane. Jednakże wbrew twierdzeniu rewizji, klauzula, jaką zamieściła strona pozwana w ogłoszeniu o przetargu, nie stanowi umownego prawa odstąpienia od umowy. Takie prawo bowiem polega na tym, że strona, na rzecz której zostało ono zastrzeżone, będzie mogła przez swe oświadczenie unicestwić dwustronną czynność prawną po jej dokonaniu, a więc w pewien czas po zawarciu odnośnej umowy. Gdy zaś chodzi o klauzulę, jaką zastrzegła strona pozwana, to jej działanie odnosi się do samego zawarcia umowy na podstawie przeprowadzonego przetargu. Z sensu tej klauzuli wynika, że strona pozwana mogła z niej uczynić użytek tylko bezpośrednio po przeprowadzonym przetargu, a więc skorzystanie z niej spowodowało, że do samej czynności prawnej, tj. do umowy sprzedaży w wyniku przetargu, w ogóle nie doszło.

Wyrok SN z dnia 4 listopada 1982 r., II CR 407/82

Standard: 66522 (pełna treść orzeczenia)