Ustalenie wartości praw udziałowych w spółkach kapitałowych według stanu na chwilę dokonywania podziału majątku

Wartość udziałów wchodzących do majątku wspólnego powinna być określona według stanu rzeczywistego z dnia dokonywania podziału (por. także postanowienia SN z dnia 24 lutego 2017 r., IV CSK 188/16. i z dnia 12 stycznia 2018 r., II CSK 220/17).

Stanowisko to, mimo że zostało sformułowane w kontekście sytuacji, w której wartość udziałów wzrosła w okresie między ustaniem wspólności a chwilą dokonywania podziału odnosi się również do sytuacji odwrotnej, w której wartość ta uległa w tym czasie obniżeniu. 

Zmiany wartości praw udziałowych w spółkach kapitałowych, w szczególności w perspektywie dłuższego czasu, mogą mieć charakter wielokierunkowy i głęboki, a racje przytoczone w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 23 lutego 2017 r., III CZP 103/17, przemawiają za koniecznością uwzględnienia aktualnego stanu i wartości dzielonych praw w chwili orzekania.

Nie ma uzasadnionego powodu, aby zagadnienie to rozstrzygać odmiennie w zależności od tego, czy rozwój przedsiębiorstwa doprowadził do wzrostu wartości udziałów, czy też nastąpił spadek ich wartości związany z pogorszeniem się sytuacji finansowej spółki. Znaczenia - dla momentu miarodajnego dla ustalenia wartości udziałów - nie ma również okoliczność, że zmniejszenie wartości udziałów między ustaniem wspólności majątkowej małżeńskiej a dokonaniem podziału było rezultatem zachowania jednego z małżonków. Kwestia wartości majątku podlegającego podziałowi ma obiektywny charakter i nie zależy od przyczyn, które doprowadziły dzielone przedmioty majątkowe do stanu, w jakim się znajdują w chwili działu.

Postanowienie SN z dnia 28 maja 2021 r., III CSKP 65/21

Standard: 72378 (pełna treść orzeczenia)

Wartość nakładu z majątku wspólnego małżonków na nabycie należącego do jednego z nich udziału w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością ustala się według ceny rynkowej tego udziału. 

Postanowienie SN z dnia 16 marca 2018 r., IV CSK 105/17

Standard: 66465 (pełna treść orzeczenia)

Skoro obojgu małżonkom przysługiwały udziały w spółce z o.o. do dnia podziału majątku, wartość tych udziałów powinna być określona według stanu rzeczywistego z dnia dokonywania podziału, gdyż z punktu widzenia prawa rodzinnego, zarówno wnioskodawczyni, jak i uczestnik postępowania mają jednakowe prawa do tego składnika majątku dorobkowego (tak SN w uzasadnieniu postanowienia z dnia 31 stycznia 2013 r. II CSK 349/12).

Postanowienie SN z dnia 24 lutego 2017 r., IV CSK 188/16

Standard: 72380 (pełna treść orzeczenia)