Wniosek następcy prawnego beneficjenta wyroku arbitrażowego o stwierdzenie wykonalności wyrokowi sądu polubownego

Jeżeli przed przeniesieniem wierzytelności – na wniosek zbywcy – sąd nadał już na jego rzecz klauzulę wykonalności, następca prawny, składając wniosek o nadanie klauzuli wskutek przejścia uprawnień (art. 788 k.p.c.),  powinien przedłożyć sądowi oryginał tytułu wykonawczego uzyskany od zbywcy.

Wniosek o stwierdzenie wykonalności przez nadanie wyrokowi sądu polubownego klauzuli wykonalności może być złożony przez następcę prawnego beneficjenta wyroku arbitrażowego, jeżeli to następca prawny po raz pierwszy uruchamia procedurę włączenia takiego wyroku do krajowego porządku prawnego (por. postanowienie SN z dnia 17 lipca 2007 r., III CZP 55/07).

Kognicja sądu orzekającego w takiej sprawie jest rozszerzona o badanie przesłanek z art. 1214 § 3 i 1215 § 2 k.p.c. oraz następstwa prawnego (art. 788 k.p.c.).

Sąd drugiej instancji nie może nadać klauzuli wykonalności wskutek przejścia uprawnień (art. 788 k.p.c.), nawet jak dysponuje aktami sprawy, a jest zobligowany przekazać taki wniosek sądowi właściwemu do jego rozpoznania według zasad ogólnych. 

Artykuł 788 k.p.c. dotyczy zarówno sądowych, jak i pozasądowych tytułów egzekucyjnych, w tym także wyroku sądu polubownego, który po stwierdzeniu przez sąd jego wykonalności ma moc prawną na równi z wyrokiem sądu państwowego (art. 1212 § 1 k.p.c.).

Jeżeli przedmiotem sprawy było stwierdzenie wykonalności zagranicznego wyroku sądu polubownego Sąd Apelacyjny był uprawniony do jej rozstrzygnięcia i od tego orzeczenia przysługiwała skarga kasacyjna. Jeżeli natomiast Sąd Apelacyjny miałby orzekać jedynie w przedmiocie wniosku o nadanie klauzuli wykonalności wskutek przejścia uprawnień (art.788 k.p.c.) to był niewłaściwy do jej rozpoznania, a rozpoznając ją w pierwszej instancji doprowadziłby do nieważności postępowania z uwagi na sprzeczność składu orzekającego z przepisami prawa (art. 379 pkt 4 k.p.c.) i pozbawienia skarżącej drogi odwoławczej.

Od prawomocnego postanowienia sądu w przedmiocie stwierdzenia wykonalności wyroku sądu polubownego wydanego za granicą przysługuje skarga kasacyjna (art. 1215 § 3 k.p.c.). Sąd apelacyjny rozstrzyga taką sprawę na rozprawie w składzie trzech sędziów zawodowych (art. 367 § 3 w zw. z art. 1213[1] § 2 k.p.c.). 

Postanowienie SN z dnia 27 marca 2019 r., V CSK 107/18

Standard: 66228 (pełna treść orzeczenia)