Rzetelne postępowanie przygotowawcze - oskarżony - prawo do obrony

Gwarancje zapewnienia prawa do obrony w pierwszej fazie postępowania przygotowawczego realizowane są w inny sposób. Mianowicie poprzez obligatoryjne pouczenia podejrzanych o przysługujących im uprawnieniach, w tym m.in. do korzystania z pomocy obrońcy oraz do odmowy składania wyjaśnień.

Standardy wypracowane w takich sprawach, jak Salduz przeciwko Turcji czy Płonka przeciwko Polsce, powtarzane także w wielu kolejnych orzeczeniach (por. Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, Komentarz do art. 1-18; red. L.Garlicki, Warszawa 2010, s. 434-435), przyjmują, że w sytuacji wyraźnego i udokumentowanego pouczenia podejrzanego przed pierwszym przesłuchaniem o prawie do odmowy składania wyjaśnień i możliwości posiadania obrońcy, gdy rozwój i aktualny stan intelektualny podejrzanego gwarantuje zrozumienie pouczeń i świadome podejmowanie dalszych decyzji procesowych, nie można mówić o naruszeniu prawa do obrony w rozumieniu art. 6 ust. 3 lit. c tzw. Konwencji Europejskiej, jak i tożsamych gwarancji zawartych w przepisach innych międzynarodowych traktatów, wskazanych w pierwszym zarzucie kasacji. Przepis ten nie zostaje w tych sytuacjach naruszony, nawet jeżeli to materiał dowodowy uzyskany podczas tych pierwszych czynności, stanowi podstawę dokonanych w sprawie ustaleń faktycznych. Ryszard S. z całą pewnością nie należał do kategorii osób „narażonych na pokrzywdzenie”, jak określał to ETPCz, zaliczając do nich osoby niepełnoletnie, chore czy nie w pełni sprawne intelektualnie. Podkreślić przy tym trzeba, że w odniesieniu do Ryszarda S. w postępowaniu przygotowawczym w ogóle nie wydawano negatywnych decyzji co do jego kontaktów z obrońcą czy udziału obrońcy w czynnościach procesowych, rzecz jasna już po tym, kiedy obrońca został ustanowiony.

Wyrok SN z dnia 14 lutego 2012 r., V KK 241/11

Standard: 4739 (pełna treść orzeczenia)