Odmowa podpisania umowy o zakazie konkurencji jako przyczyna rozwiązania stosunku pracy

Odmowa podpisania umowy o zakazie konkurencji stanowi uzasadnioną przyczynę wypowiedzenia umowy o pracę, zaś dopuszczalność rozwiązania stosunku pracy bez wypowiedzenia na podstawie art. 52 § 1 pkt 1 k.p. zachodzić będzie jedynie wyjątkowo, w przypadkach szczególnie uzasadnionych niewywiązywaniem się pracownika ze swoich obowiązków bądź niekorzystnym wpływem dodatkowego zatrudnienia dla interesów pracodawcy (por. wyrok SN z dnia 8 marca 2012 r., II PK 194/12). Zatrudnienie to niewątpliwie musi przy tym być działalnością konkurencyjną wobec pracodawcy, albowiem jak trafnie przyjął Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 2 kwietnia 2008 r., II PK 268/07, zakaz pracodawcy podejmowania przez pracownika dodatkowego zatrudnienia w zakresie niestanowiącym działalności konkurencyjnej jest bezprawny. Inaczej rzecz ujmując, nie można przypisać naruszenia jakiegokolwiek obowiązku pracownikowi, który dodatkowo podejmuje działalność niepokrywającą się z przedmiotem działalności pracodawcy, bo takiej nie można uznać za działalność konkurencyjną w rozumieniu art. 101[1] § 1 k.p. (por. np. wyrok SN z dnia 8 maja 2002 r., I PKN 221/01).

Nawet naruszenie zakazu konkurencji w czasie trwania stosunku pracy, jeżeli strony nie zawarły odrębnej umowy o zakazie konkurencji, uzasadnia - co do zasady – tylko wypowiedzenie stosunku pracy, a jedynie wyjątkowo i wyłącznie w razie udowodnionego naruszenia żywotnych lub istotnych interesów pracodawcy może prowadzić do rozwiązania niezwłocznego, co wymaga wskazania pracownikowi konkretnych zawinionych przewinień pracowniczych, które niekorzystnie oddziaływały na działalność pracodawcy. Takimi okolicznościami lub przyczynami nie mogą być ogólnikowe zarzuty wykonywania działalności konkurencyjnej przez pracownika, choćby uzasadniały zarzut utraty zaufania, bez ustalenia, że doszło do naruszenia żywotnych lub istotnych interesów pracodawcy. Oznacza to, że nie każde i nie zawsze podjęcie lub wykonywanie działalności konkurencyjnej w nieistotnym stopniu lub rozmiarze niezagrażającym interesom pracodawcy może prowadzić do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika.

Rozwiązanie umowy o pracę na podstawie art. 52 § 1 pkt 1 k.p. wymaga więc wykazania, że pracownik dopuścił się kwalifikowanej bezprawności potencjalnej działalności konkurencyjnej naruszającej lub zagrażającej istotnym interesom pracodawcy (por. wyrok SN z dnia 22 kwietnia 2015 r., II PK 158/14).

Wyrok SN z dnia 16 lutego 2016 r., I PK 110/15

Standard: 62012 (pełna treść orzeczenia)

Umowę, w której pracownik zobowiązuje się do nieprowadzenia (niepodejmowania) działalności konkurencyjnej wobec pracodawcy, należy uznać za wyróżnienie pewnej części jego obowiązków z punktu widzenia ich szczególnego znaczenia dla pracodawcy. Umowa tego rodzaju nie ogranicza jednak aktywności zawodowej lekarza w ogóle, a jedynie wymaga od niego, by przy jej realizowaniu pracodawca nie był narażony na szkodę. Pozwala więc na podjęcie w czasie trwania stosunku pracy działalności we wszystkich innych formach i postaciach - poza taką, która byłaby konkurencyjna wobec pracodawcy. Nie można więc przyjąć, że zobowiązanie się pracownika, będącego lekarzem, do nieprowadzenia działalności konkurencyjnej wobec pracodawcy jest sprzeczne z istotą jego zawodu. Nie oznacza również przymusu pozostawania lekarza w stosunku pracy i tym samym rezygnacji z wybranej przez niego formy działalności. Wreszcie, konkurencyjność działalności pracownika nie może zmuszać pracodawcy do pozostawania z takim pracownikiem w stosunku pracy.

Wyrok SN z dnia 8 maja 2002 r., I PKN 221/01

Standard: 62014 (pełna treść orzeczenia)