Dowodzenie przed Trybunałem - charakterystyka

Jeśli chodzi o ustalenie, co stanowić będzie dowód prima facie skutkujący przerzuceniem ciężaru dowodu na pozwane Państwo, Trybunał wskazał w swoim orzeczeniu w sprawie Nachova i inni, że w ramach toczącego się przed nim postępowania nie obowiązują jakiekolwiek ograniczenia dopuszczalności dowodów ani ustalone formuły ich oceny. Trybunał podejmuje decyzje, które w jego opinii są uzasadnione z punktu widzenia swobodnej oceny wszystkich dostępnych dowodów, wliczając w to wnioski wypływające z analizowanych faktów oraz stanowisk stron. Zgodnie z ustalonym orzecznictwem Trybunału, dowód może stanowić współwystępowanie wystarczająco silnych, klarownych i zgodnych wniosków albo zbliżonych i niepodważanych domniemań faktycznych. Co więcej, stopień pewności konieczny, aby powziąć określoną konkluzję, oraz - w związku z powyższym - rozkład ciężaru dowodu są z natury rzeczy powiązane ze specyfiką faktów, charakterem stawianych zarzutów oraz stosownym prawem przysługujących na mocy Konwencji.

Postępowania dotyczące naruszeń Konwencji nie zawsze pozwalają na rygorystyczne zastosowanie zasady affirmanti incumbit probatio (ciężar dowodu obciąża twierdzącego - zob. sprawę Aktaş przeciwko Turcji, nr 24351/94, ETPC 2003-V). W określonych okolicznościach, kiedy całą wiedzą (bądź znaczną jej częścią) o wydarzeniach, których sprawa dotyczy, dysponują wyłącznie władze, można uznać, że ciężar dowodu spoczywa na władzach, które zobowiązane są dostarczyć wystarczające, przekonywujące wyjaśnienia (zob. Salman przeciwko Turcji [Wielka Izba], skarga nr 21986/93, ETPC 2000-VII; oraz Anguelova przeciwko Bułgarii, skarga nr 38361/97, ETPC 2002-IV). W sprawie Nachova i inni, Trybunał nie wykluczył w niektórych przypadkach możliwości żądania od Rządu pozwanego Państwa udowodnienia nieprawdziwości wiarygodnego zarzutu dyskryminacji, chociaż uznał, że w przedmiotowej sprawie, w której zarzut dotyczył aktów przemocy rzekomo motywowanych uprzedzeniami rasowymi, będzie to zadanie niełatwe. Warto na tym etapie zauważyć, że w systemach prawnych wielu państw w przypadku przedstawienia dowodu na dyskryminujące oddziaływanie danej polityki, decyzji bądź praktyk nie jest już wymagane udowodnienie, iż dyskryminacja w pracy bądź w zakresie świadczenia usług miała charakter zamierzony.

D. H i inni przeciwko Republice Czeskiej (Skarga nr 57325/00)

Standard: 4352

Nota źródłowa