Wyłączenie w stosunku do sędziów przepisów Kodeksu pracy o badaniach kontrolnych
Obowiązek badań lekarskich pracownika (art. 229 k.p.) Sędzia sądu powszechnego
Orzeczenie lekarza o zdolności lub niezdolność do dalszego wykonywania pracy, nie może spowodować odsunięcia sędziego od pełnienia obowiązków służbowych; może natomiast skłonić kolegium sądu do podjęcia decyzji o skierowaniu sędziego na badanie przez lekarza orzecznika ZUS w trybie art. 70 prawa o ustroju sądów powszechnych. Natomiast informacja, którą zawiera, o zdolności do pracy na danym stanowisku konkretnego sędziego, jest niewątpliwie informacją publiczną, a to w związku z art. 6 § 1 pkt 4 prawa o ustroju sądów administracyjnych, który wskazuje, że kandydat na stanowisko sędziego (odpowiednio asesora) musi być zdolny ze względu na stan zdrowia, do pełnienia obowiązków sędziego. W powiązaniu z art. 70 u.s.p. tworzy to spójny wymóg zdolności do wykonywania obowiązków sędziowskich w czasie trwania służby
Wyrok WSA z dnia 14 grudnia 2022 r., II SAB/Kr 149/22
Standard: 74819 (pełna treść orzeczenia)
Do sędziów nie mają zastosowania przepisy Kodeksu pracy o badaniach kontrolnych. Brak tego badania, jak i stwierdzone przez lekarza przeciwwskazania co do wykonywania czynności służbowych, nie upoważniają sądu jako pracodawcy do odmowy dopuszczenia sędziego do sprawowania urzędu.
Modelu świadczenia pracy podporządkowanej, nie przystaje do złożonego i wielowątkowego statusu sędziego. Czynnik „kierownictwa pracodawcy”, który jest podłożem sformułowania obowiązku określonego w art. 229 § 4 k.p., w przypadku sędziów występuje w szczątkowej postaci. Elementy prywatnoprawne zatrudnienia tej kategorii osób mają charakter wtórny względem sfery publicznoprawnej. Najprościej rzecz ujmując publicznoprawny status sędziego nie jest pochodną jego zatrudnienia pracowniczego, jest bowiem dokładnie odwrotnie. Według tej logiki staje się jasne, że czynnik wtórny (polegający na braku orzeczenia lekarskiego) nie może rzutować na aspekt wiodący, czyli na publicznoprawne prawo do sprawowania urzędu. Zmienna ta sprawia, że do sędziów nie znajduje zastosowania art. 229 § 4 k.p., jak również art. 81 § 1 k.p.
Ustawa Prawo o ustroju sądów powszechnych, w badanym okresie, określiła przypadki, w których sędzia był obowiązany poddać się badaniom lekarskim. Skupiały się one na przeniesieniu w stan spoczynku (art. 70 i 71 ustawy), ocenie uszczerbku na zdrowiu oraz jego związku z wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową (art. 94b ustawy). Znamienne jest, że w art. 94c § 4 ustawy stwierdzono, że sędzia traci prawo do wynagrodzenia w razie odmowy poddania się badaniom kontrolnym lub w razie niedostarczenia dokumentacji medycznej lekarzowi orzecznikowi Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Przypadek ten dotyczy jednak tylko badań mających na celu stwierdzenie kontrolowania prawidłowości i zasadności udzielenia sędziom zwolnienia lekarskiego od pracy z powodu choroby. W żadnym przepisie ustawy nie nałożono na sędziego obowiązku poddania się badaniom okresowym i kontrolnym, znanym z art. 229 k.p. Dopiero od dnia 12 sierpnia 2017 r. wprowadzono do porządku prawnego art. 94d ustawy, w którym zadekretowano, że Minister Sprawiedliwości kieruje sędziego, który nie pełnił służby z powodu choroby przez okres roku, na badanie, jeśli sędzia złożył wniosek o skierowanie na badanie lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (skierowanie może też nastąpić z urzędu). Przedmiotem tego badania jest „dalsza niezdolność do pełnienia obowiązków sędziego”.
Wyrok SN z dnia 15 kwietnia 2021 r., III PSKP 14/21
Standard: 61879 (pełna treść orzeczenia)