Kryterium „rzeczywistego związku”

Pierwsze zdanie par. 163 wyroku w sprawie Šilih zakłada, że istnienie „rzeczywistego związku” między zdarzeniem pierwotnym a wejściem w życie Konwencji w stosunku do pozwanego państwa jest warunkiem sine qua non obowiązywania obowiązku proceduralnego wynikającego z art. 2 Konwencji.

Trybunał uważa, że czynnik czasu jest pierwszym i najważniejszym wskaźnikiem istnienia „rzeczywistego” charakteru związku. Trybunał zauważa, podobnie jak uczynił to w wyroku Izby, że upływ czasu między zdarzeniem pierwotnym a datą graniczną musi być racjonalnie krótki by mógł być zgodny ze standardem „rzeczywistego związku”. Chociaż nie istnieją żadne oczywiste kryteria prawne pozwalające ustalić bezwzględny koniec trwania tego okresu, to nie powinien on przekraczać dziesięciu lat (porównaj, poprzez analogię, Varnava i inni i Er i inni p. Turcji, nr 23016/04, ECHR 2012 (wyciąg)). Nawet jeżeli, z uwagi na szczególne okoliczności, uzasadnione jest wydłużanie tego okresu wstecz, można to uczynić jedynie pod warunkiem, że zostały spełnione wymogi testu „wartości Konwencji”.

Jednakże, długość trwania okresu między zdarzeniem powodującym a datą graniczną nie przesądza, samo w sobie, o uznaniu związku za „rzeczywisty”. Zgodnie z drugim zdaniem wyroku w sprawie Šilih związek zostanie uznany za istniejący, jeśli zasadnicza część śledztwa w sprawie zgonu miała miejsce lub powinna była mieć miejsce po dacie wejścia w życie Konwencji. Obejmuje ona prowadzenie śledztwa zmierzającego do ustalenia przyczyny zgonu i pociągnięcia odpowiedzialnych do odpowiedzialności, jak i podjęcie zasadniczej części środków proceduralnych istotnych dla przebiegu śledztwa. Wynika to z zasady, zgodnie z którą Trybunał ma właściwość do badania tylko tych czynności i zaniechań natury proceduralnej, do których doszło po wejściu w życie [Konwencji]. Natomiast jeśli zasadnicza część postępowania lub najważniejsze środki proceduralne zostały podjęte przed wejściem w życie [Konwencji], zdolność Trybunału do ogólnej oceny skuteczności śledztwa w świetle wymogów proceduralnych art. 2 Konwencji ulegnie nieodwracalnemu osłabieniu.

Zważywszy na całość powyższych rozważań, Trybunał orzeka, że dla zaistnienia „rzeczywistego związku” muszą być spełnione dwa kryteria: przedział czasowy między śmiercią jako zdarzeniem powodującym a ratyfikacją Konwencji musi być względnie krótki, natomiast zasadnicza część śledztwa musi zostać lub powinna była zostać przeprowadzona po wejściu w życie [Konwencji].

Janowie i inni przeciwko Rosji (Skargi nr 55508/07 oraz 29520/09)

Standard: 7566

Nota źródłowa