Okres dodatkowej ochrony trwałości stosunku pracy po zakończeniu pełnienia funkcji związkowej

Okres dodatkowej ochrony trwałości stosunku pracy (po zakończeniu pełnienia funkcji związkowej) ustala się natomiast na podstawie sumy okresów nieprzerwanej ochrony podstawowej (w czasie pełnienia funkcji związkowej) udzielanej w kolejnych uchwałach (por. wyrok SN z dnia 23 listopada 2016 r., II PK 311/15). Stąd stosownie do art. 32 ust. 2 ustawy o związkach zawodowych, ochrona, o której mowa w art. 32 ust. 1 tej ustawy, przysługuje przez okres określony uchwałą zarządu, a po jego upływie - dodatkowo przez czas odpowiadający połowie okresu określonego uchwałą, nie dłużej jednak niż rok po jego upływie.

W orzecznictwie podkreśla się, że treść powyższego przepisu wyraźnie wskazuje, iż źródłem ochrony w tym przypadku pozostaje nie tyle uchwała, ile ustawa (por. wyrok SN z dnia 21 marca 2019 r., II PK 313/17). Także w wyroku z dnia 13 lipca 2011 r., I PK 17/11, Sąd Najwyższy przyjął, że ochrona przysługująca po ustaniu kadencji (okresu ochrony objętego uchwałą) wynika z ustawy, a nie z uchwały (zob. też wyrok SN z dnia 14 maja 2013 r., II PK 262/12).

Wyrok SN z dnia 18 maja 2022 r., II PSKP 117/21

Standard: 62776 (pełna treść orzeczenia)

Okres dodatkowej ochrony trwałości stosunku pracy (po zakończeniu pełnienia funkcji związkowej) ustala się na podstawie sumy okresów nieprzerwanej ochrony podstawowej (w czasie pełnienia funkcji związkowej) udzielanej w kolejnych uchwałach (por. wyrok SN z dnia 23 listopada 2016 r., II PK 311/15). Zgodnie z art. 32 ust. 2 ustawy z 1991 r. o związkach zawodowych, ochrona, o której mowa w art. 32 ust. 1 tej ustawy, przysługuje przez okres określony uchwałą zarządu, a po jego upływie - dodatkowo przez czas odpowiadający połowie okresu określonego uchwałą, nie dłużej jednak niż rok po jego upływie. Treść powyższego przepisu wyraźnie wskazuje, że źródłem ochrony w tym przypadku pozostaje nie tyle uchwała, ile ustawa.

Wyrok SN z dnia 21 marca 2019 r., II PK 313/17

Standard: 61418 (pełna treść orzeczenia)

Zgodnie z art. 32 ust. 2 ustawy o związkach zawodowych, ochrona, o której mowa w art. 32 ust. 1 tej ustawy, przysługuje przez okres określony uchwałą zarządu, a po jego upływie - dodatkowo przez czas odpowiadający połowie okresu określonego uchwałą, nie dłużej jednak niż rok po jego upływie. Sąd Najwyższy wyraził już pogląd (podzielany przez skład orzekający w niniejszej sprawie), że treść powyższego przepisu wyraźnie wskazuje, że źródłem ochrony w tym przypadku pozostaje nie tyle uchwała, ile ustawa (por. wyrok SN z dnia 13 lipca 2011 r., I PK 17/11).

Przepis art. 32 ust. 2 ustawy o związkach zawodowych określa okres przysługującej pracownikowi ochrony przed wypowiedzeniem i rozwiązaniem stosunku pracy, który można podzielić na okres ochrony podstawowej (wynikający z treści uchwały) i następujący po nim okres ochrony dodatkowej. Jednocześnie też formułuje dwie zasady, pierwszą, że okres ochrony dodatkowej jest ustalany proporcjonalnie do długości okresu ochrony podstawowej (odpowiada połowie okresu podstawowego - nie więcej niż przez jeden rok od jego upływu) oraz drugą, że okres ochrony dodatkowej rozpoczyna się po upływie okresu ochrony podstawowej. Ta druga zasada wywiera skutki prawne w odniesieniu do poprzednio zapadłej uchwały i modyfikuje ją w taki sposób, że w przypadku przedłużenia ochrony podstawowej na kolejny okres (bez żadnej przerwy) w ogóle nie rozpoczyna się bieg terminu ochrony dodatkowej wynikającej z uprzedniej uchwały. W rezultacie kolejne uchwały udzielające nieprzerwanej ochrony podstawowej nie mają bytu autonomicznego w aspekcie skutków prawnych wynikających z art. 32 ust. 2 ustawy o związkach zawodowych i oznaczają przedłużenie ochrony podstawowej, po zakończeniu której rozpoczyna biec okres ochrony dodatkowej proporcjonalny do okresu nieprzerwanej ochrony podstawowej. 

Jedynie przerwa w okresie ochrony podstawowej sprawia, że każda z uchwał w tym zakresie zachowuje swój autonomiczny byt, co oznacza konieczność indywidualnego oznaczania okresu ochrony dodatkowej w stosunku do każdej z nich.

Nie ma żadnych racjonalnych względów, które przemawiały za wartościowaniem nieprzerwanego okresu ochrony podstawowej w zależności od tego, czy jest on wynikiem jednej uchwały czy też stanowi sumę wielu uchwał.

Wprowadzenie instytucji ochrony dodatkowej chroni przed ewentualnymi reperkusjami pracodawcy osobę, która zakończyła swoją aktywność w reprezentowaniu związku w stosunku do pracodawcy (por. uz. wyroku SN w sprawie I PK 17/11). Siła antagonizmu pracodawcy względem byłego działacza związkowego może być proporcjonalna do okresu jego aktywności związkowej, stąd właśnie ustawodawca przewidział okres ochrony dodatkowej proporcjonalnie do okresu nieprzerwanego reprezentowania związku zawodowego wobec pracodawcy.

Wyrok SN z dnia 23 listopada 2016 r., II PK 311/15

Standard: 61419 (pełna treść orzeczenia)